Kategori: Setrar / Støylar (Side 5 av 7)

Strandasetra ligg oppe i dei bratte berga ovanfor dei to gardane på Strand mellom Stryn og Loen. Det var litt av ein setreveg dei hadde når dei skulle ha krøtera til seters.
Strand hadde  to setrar.  Nedsetra og Høgesetra. På Nedsetra var  setringa  slutt tidleg på 1900-talet. På den setra kan ein så vidt sjå selmurane  i terrenget. På Høgesetra (Strandasetra) var setringa slutt ca 1918.Turen starter ved skogsvegen som går opp mellom dei to gardane, og ein føl skogsvegen ca 200 meter til det flater ut. Ta  stikkvegen til høgre. Føl den og sjå etter raude merker i skogkanten. Der starter råsa. Råsa til setra er tydeleg og enkel å følge. Den er merka med raude band og nyleg rydda.
 Ta til høgre før stolpane.
  Raude merker markerer starten på råsa.  Råsa er nyleg rydda for vindfall.
Denne setreturen er ein av dei brattaste setreråsene eg har gått. Mange ganger på turen  studerte eg på korleis dei fekk krøtera med seg til seters. På den tida var turen til seters noke dei måtte gjere. No går ein turen av nyskjerrigheit og av eigen fri vilje.
   
 Her går råsa forbi ei grov og er der vatn er det lurt å fylle vannflaska. Kaldt og reint vant er godt i bakkane, iallefall år sola står rett på og steiker.
   
Mange plasser ser ein tydeleg at det fra gammalt av har vore jobba med råsa. Enkelte plasser, i dei brattaste partia, er det lagt opp stein til trappetrinn. Akkurat som sherpanene fra Nepal gjer mange plasser rundt om i fylket no.
Når ein har plukka ein del høgdemeter kan ein finne åpninger i skogen.  Og går ein nokre steg tilsides fra råsa får ein eit nydeleg utsikt ned att til Strand, over til Vanberg og til Avleinstranda og Muristranda i Olden.På andre sida av fjorden er det full aktivitet på anlegget på Rv 60 Olden – Innvik. Der blir det jobba med moderne veg i store kontrast til den gamle setreråsa som denne turen går på.
  
Om setreråsa er bratt så flater den også ut innimellom. Da kan ein få att pusten og muskelaturen får kvile litt før neste bratte. På eit av dei bratte partia har eit rotevelte teke  råsa. Men dei som har rydda setreråsa har vore kreative. Ein stødig og god stige gjer det no enkelt å kome seg fram.
  Stødig og sterk stie erstatter råsa.
Like etter krysset der råsa kjem fra Stryn ligg Nedsetra. Eg har blitt fortalt at der kan ein sjå dei gamle selmurane. Eg må innrømme at gjekk rett forbi. Ein skal være observang heile tida om ein skal få auge på alt som skjuler seg langs gamle veger.
I boka som Kjell Råd har skreve om setrane i Olden og Loen sokn kan ein lese at fra Vanberg hadde dei griser i hamne på Nedsetra.  Dei rodde grisene over fjorden og jaga dei til setra. Grisene søkte ly under ein hiller når det var stygge veir.  Eit stykke etter krysset  kan ein sjå ein hiller til høgre for råsa. Kansje var det der grisene fann ly. Tørt og fint er der iallefall.Høgt og fritt på ei lysning i skogen ligg Strandasetra. Der står to sel. Der er også murer igjen etter ein stor fjøs som fortel om arbeid og slit.
Etter å ha gått dei bratte bakkane opp til setra er det godt med ein pause. Her kan ein nyte utsikta til fjella i indre Nordfjord. Turistbygda Olden og dei flotte fjella Melheimsnibba, Hovfjellet med Ramnefjellbreen, Strandanibba med Årnesbreen og det mektige Skarsteinsfjellet kan ein skimte mellom treea.

AARHEIMSETRA

Råsa vidare til Aarheimsetra går i utkanten av setrevollen på Strandasetra. Like etter Strandasetra kjem ein opp på Langemyra.  No flater terrenget ut og det blir lettare å gå. Det er ein liten kilometer og ca 70 høgdemeter mellom desse to setrane.  Aarheimsetra ligg på ca 660 moh.
Det har opp gjennom åra vore fleire vegar til Aarheimssetra. I setreboka til Kjell Råd kan ein lese at den første vegen gjekk om Sætre. Seinare vart det ordna med veg i Stansane. Setretausene brukte alltid den vegen.  Dosabakken var eit kvile på vegen opp Stansane. Her kledde setretausene av seg «dosa», skjørtet, for å være lettare kledt når dei skulle gå vidare mot setra. Ein anna veg til setra gjekk opp Kjerringfjellet og Reset. Denne vegen vart kalla Stigane og det var helst mannfolka som brukte den når dei skulle til setra.
Om turen til setra er travel så betaler det seg med den panoramautsikten når ein er komt opp.
 Nyrestaurert sel på Aarheimsetra.Panoramautsikt fra Aarheimsetra

Denne flotte store gamle furua står på Langemyra mellom Strandasetra og Aarheimsetra.
    
Råsa fra Aarheimsetra via Strandasetra og  nedatt til skogsvegen som kjem opp fra Aarheim er fin og tydeleg.  På ein plass har den sklidd ut , men den er reparert og ikkje vanskeleg å forsere verken oppover eller nedover.
      Stilt i skogen.
Når ein kjem ned på skogsvegen har ein fleire valg. Tek ein til høgre og føl skogsvegen kjem ein ned til Aarheim. Tek ein til venstre føl ein skogsvegen og rås til Staveneset. På Staveneset har ein to valg. Ein kan følge råsa til Visnes eller skogsvegen tilbake til utgangspunktet på Strand.
  Skogsvegen fra Aarheim.
  
Råsa tar av fra skogsvegen og går inn Saurdalen og vidare ned til Staveneset. 
  
På Staveneset kan ein velge råsa til Visnes eller skogsvegen tilbake til Strand.
                                                                     Tilbake ved utgangspunket på Strand.

Denne turen kan kombineres med:Visnesrunden og Visnes-Strand

Kart over turen finn ein her: Strandasetra – Aarheimssetra

PRØV EIN TUR OPP DENNE SETRERÅSA!!

Fosdalsetra er seter for gardane på Fosnes og i Sandvika. I 30-åra var der i alt seks sel, no står berre eit av dei gamle att. I tillegg til det gamle selet er der to hytter og ei til under bygging.
Der har ikkje vore fjøs på setra.  Dei melka under åpen himmel.
Dei fleste setrevegane hadde faste kvileplasser. Så også på vegen til Fosdalsetra. Det første kvile heimanfrå var ved Røvesteinane. Her var det store flate steiner og under steinane hadde det vore revehi. Lenger oppe var eit kvile som ein kalla Seljefloten. Her stod store seljer og her var det store steiner å kvile på. (kilde:Kjell Råd, Setrar i Oppstryn/Nedstryn)Utgangspunktet for turen til Fosdalsetra er ved parkeringsplassen vis a vis Matstova og Jostedalsbreen Nasjonalparksenter på Fosnes.  Når ein har fått parkert bilen må ein ta seg tid til å studere den flotte naturen som omkranser dei to anlegga som ligg så fint ved vatnet. Bak, på andre sida av vatnet, kan ein skimte bygda Flo. Fjellet lengst bak, som er dekt av snø, er Fedalsnibba.
Fra austenden på parkeringsplassen går det ein grusveg/skogsveg. Det er lite skilting mot setra.Ein kan sjå enkelte skilt som viser retninga. Likevel er det enkelt å finne fram. Ein føl skogsvegen til ein knapp høgresving. Der tek ein av og går i rås vidare.Naturen i Oppstryn er heilt magisk med dei bratte fjella som stuper i Oppstrynsvatnet og med dei små grøne flekkane rundt vatnet. På bildet ser ein Segestad, Glomnes og Hjelle. Glomnesnakken og Hjellehyrna danner inngangen til Hjelledalen.
  
Vegen fra parkeringsplassen er lett å finne. Føl den forbi ein lunneplass/oppstillingsplass og vidare forbi eit dyrkningsfelt. Husk å stoppe opp og sjå tilbake på  dei flott fjella.

  Holekvia, ei samling av gardfjøser.
  
Ei gammal utlade har fin utsikt. Midt i april og innmarka er grøn og fin.
Der skogsvegen tek ein knapp sving til høgre, i eit hogstfelt, tek ein av og går over i råsa. Den er tydeleg å følge heilt til setra. Oppstryn i.l har trimpost på Fosdalsetra og trimposten er flittig besøkt.
  Ta av til rås i knapp høgresving.
  
Nydeleg rås som går langs jølet der Fosdøla renn langt nede.
  Her ser ein Tverråna, med Gullkoppen og Kampen bak.
Fosdalsetra ligg midtveis i Fosdalen. Går ein heilt i botnen på dalen kan ein gå over Tyvareset og over i Fosdalen/Tyvadalen på Loensida og vidare ned til Tjugen.
  
Her ser ein Fosdalsetra  mot Tverrbotnen og med Tafsnehyrna bak. Det andre bildet viser utsikten mot Oppstrynsvatnet , Hjelle og Hjellehyrna. Stillheita er komplett oppe i denne dalen. Finn ein fin plass og nyt stillheita og utsikta.

Oppstryn har mykje å by på. Der er mange setrar som ein kan besøkje bla. Erdalsetra/Vetledalsetra eller ein tur til  Segestad / Segestad-Glomnessetra ein nydeleg fjellgarden som ligg på ei fjellhylle over Oppstrynsvatnet.
Hjelle hotell, eit romantisk hotell med historisk preg.
Folven Camping, med alle sine tilbud.
Jostedalsbreen Nasjonalparksenter som har panoramafilm om Jostedalsbreen Nasjonalpark i kinosal, fauna og flora utstillingar , parkområde med stein og lokale urter, kafeteria og restaurant og souvenir buttik.
Matstova, resturang og bakeri  som i sommarsesongen har åpen kaffè. Ingenting kan måle seg med å sitje ute og nyte ein god middag og sjå på dei flotte fjella i Oppstryn. Absolutt verdt eit besøk.
Grandane Camping. Flott campingplass i austenden av Oppstynsvatnet.

DOWNHILL LØYPA PÅ FOSNES.
Når ein er på veg nedatt fra Fosdalsetra anbefaler eg ein tur i downhill løypa som er like i nærheita.
Fortset skogsvegen i den knappe høgre svingen, der ein tok av til rås. Etter ca 200 bratte meter i skogsvegen kjem ein til Einestadkvia. Der har bygdafolket laga til ein fin samlingsplass med gapahuk, bord og benker og bålplass. Her kan ein setje seg ned og innta nista si og enda ein gang nyte utsikta over fjella og vatnet. Ein ser både til Flo og Hjelle.
   Einestakvia.  Her starter downhill løypa.
   Bratt men fint tillaga.
  Artig og spennande å sjå korleis dei har laga til løypa.
  
Eit rotevelte og delt trestamme blir fint moment i løypa.
Sykkelløypa kjem nedatt på skogsvegen  like ved Holekvia.
Fosdalsetra ligg på ca 430 moh og det er ca 2 kilometer opp til setra.

VÆR NYSKJERRIG OG UTFORSK.

GOD TUR!!

KART OVER TUREN FINN EIN PÅ UT.NO:  FOSDALSETRA

Turen til Vikasetra og Randasaga starter i Holmøyvika.   Like ved Vikaelva og Hjelle snikkerverksted er der høve til å parkere  på begge sider av Rv 15. Første stykke av  turen går på skogsveg. Fint og mjukt underlag.  Eit lite skilt som viser at ein er på rett veg.
  Første stykke går på skogsveg.
Ein  går skogsvegen eit stykke til den deler seg. Ein held til venstre og kjem snart til ei bru som går over Vikaelva. Ein fortset på skogsvegen, men skal etterkvart over i rås på høgre side. Det er tydeleg spor og eit skilt som viser der ein skal ta av fra skogsvegen.
 Ei av mange bruer over Vikaelva.
 Tydeleg rås ut av skogsvegen og eit lite skilt.
  
Kraftverk i Vikaelva vart bygd i ca 1947 og gjekk fram til ca år 2000.

Råsa er tydeleg og stillheita er komplett når ein går opp Sagedalen. Kun naturen sine eigne lyder. Når ein går opp Brautaen, ei lang strak stigning på råsa, høyrer ein Vikaelva som durer langt der nede.
  Nydeleg rås opp Brautaen.Når ein er komt opp på Brauta ser ein Styggholsfossen.
Råsa fortset over eit litt vått parti, men det går greit å kome fram. Etterkvart kjem ein innpå  skogsvegen. Ein føl den til ein er ved den  nye brua over Vikaelva, Sagedalsbrua. Eit fint stykke arbeid som vart utført på dugnad sist sommer. Går ein turen ein varm sommardag er her muligheiter til å avkjøle seg i den fine kulpen nedanfor brua.
  Etter brua kan råsa enkelte plasser være vanskeleg å sjå, men følg med i terrenget så ser ein spor etter kor det er naturleg å gå. Eg kom fram på fint opplagde steiner i trappetrinn, og da var det ikkje vanskeleg å skjønne at eg var på rett veg. Og snart ser ein Vikasetra i himmelsjå.
 Kven har vore sherpa her?Vikasetra i himmelsjå.
Vikasetra  høyrer til gardane i Holmøyvika, Vikøyane og Skåpavika. Den store fjøsen er fellesfjøs til fire bruk . Fjøsen som står åleine høyrer til Skåpavika. Der er eit sel/hytte på setra.
  

RANDASAGA.«Randasaga første halvdel av 1900»  Magne V. Kristiansen 2000.  Måla i samarbeid med Magne Rosenlid.

Går ein vidare rett sørover fra den store fjøsen på Vikasetra, kan ein følge ei rås eit godt stykke mot Randasaga.  Murane etter saga ligg ved elva. Der er ikkje tydeleg rås heilt fram om ein kjem fra Vikasetra, men følg råsa til ein kjem til ei stor myr,  drei da austover mot elva.
Eg gjekk for langt og for høgt i forhold til  Randasaga men kom fram på brukara  der Randabrua gjekk over Vikaelva. Artig å sjå det og.
 Eit av brukara der Randabrua kryssa Vikaelva.
Eg gjekk over elva  ved desse brukara og langs med elva  til eg kom nedatt til murane etter saga.

Randasaga var ei oppgangsag og var i bruk fram til 1915. Det var to bruk på Rand og to bruk på Tvinnereim som hadde eigarskap i saga.  Dei hadde skogteigar i Randaskogen, på nordsida av Holmøyskaret, ned mot Holmøyane. Tømmeret vart saga  og  frakta  gjennom Holmøyskaret  til Rand og Tvinnereim. Når dei skulle ha tømmeret til Rand gjekk vegen fra Holmøyskaret ut Fagredalen til Randastøylen og vidare til Rand.
Når tømmeret skulle fraktast til Tvinnereim, var det eit vegdele ca 200 meter etter skaret, der gjekk vegen til Tvinnereim  på venstre sida av Høgefjellet, ned Klebersdalen og til Tvinnereim.
Vegen gjennom Holmøyskaret heiter Randavegen.

Saga stod fram til ca 1930.  No er det berre murane  og litt av tømmerstokkane som er syneleg.

På 1870-talet var det eit voldsomt styggeveir, og mykje skog i Randaskogen bles ned. Tømmeret vart saga og frakta til Randabygda. Av dette tømmeret vart det sett opp to hus. Eit av det er det gamle skulehuset på Skrede.
 Det gamle skulehuset på Skrede.Slik ser murane av Randasaga ut no. Godt storflaumen ikkje har nådd murane.
 Også litt av tømmeret i bygningen viser enno.
Turen til Randasaga kan ein også ta uten å gå om Vikasetra. Når ein er ved Sagedalsbrua fortset ein på venstre sida av elva. Ein går ca ein kilometer på skogsvegen og dreier mot elva. Det er ikkje så enkelt å sjå murane når ein kjem den veien, men går ein langs med elva finn ein dei.

Ein kan også gå skogsbilvegen fra Nybø i Markane og til Randasaga.  Da føl ein skogsbilvegen heilt til lunneplassen, vidare ned Kupa og fortsetje  vidare på traktorskogsvegen langs med elva.
Turen fra Nybø kan ein lese meir om her: Skogsvegen i Randaskogen.

Turen ligg på Ut.no: Vikasetra og Randasaga

Sjå andre måleri av Magne V. Kristiansen: adfontes.no og www.facebook.com/adfonteskunst.

GOD TUR!!