nytnaturen.no

Turopplevinger, turforslag, nyt naturen

Side 9 av 18

Skjåstadsetra – Saurssetra – Bjørkesetra i Sledalen

Vi har utruleg mange skogsvegar rundt om i distriktet vårt og i landet ellers. Studerer ein kart kan ein finne flotte turområder for små og store som ikkje er så vanskelege å nå.

Ein slik tur er turen til Sledalen, ein sidedal til Skjåstaddalen i Ørsta kommune.
Utgangspunktet for turen er ved garden Skjåstad, på veg til Bjørke. Som ein ser av bildet er det tydeleg merka fra hovudvegen. Skogsvegen som går inn i dalen er fin å gå på og stigninga er ikkje avskrekkande. Utgangspunktet ved hovudvegen ligg på ca 50 moh og Bjørkesetra ligg på ca 350 moh.Vegen til setrane er bomveg så om ein har med noken som er dårlege til beins eller ein ikkje vil gå så er moglegheitene der for å køyre til setrane. Det er kjempefint å ta med barnevogn eller sykkel på denne turen.  
Oppe i Sledalen er der dyrkningsfelt på ca 300 mål og ein fellesfjøs for sommardrift.
Mektige fjell reiser seg på begge sider av dalen. Her ser ein Jolhornet på 1409 moh som det høgaste. Her ser ein fjella som ligg mellom Skjåstaddalen og Hornindal. Gjura  1296 moh til høgre.Skjåstadsetra. Her kunne eg ikkje sjå noko av gamle setrehus, men der var det to hytter.Saurssetra. Her var det fem små gamle bygninger. Nokre var restaurerte andre ikkje. Bak setra ligg  Sandeggja, 1390 moh. Til høgre bak Sandeggja, ligg Helvetsvatnet og Helvetesdalen.Bjørkesetra  ligg 362 moh. På Bjørkesetra er det to sel. Like i nærheita ligg også Sledalen fellesfjøs. Skogsvegen går eit stykke forbi Bjørkesetra til enden av dyrkingsfeltet. Der i frå går det sti forbi Storkjelen og til Bakkedalsetra og Bakkedalsvatnet. Bakkedalssetra ligg i same høgde i terrenget som Bjørkesetra.
Fra Bakkedalsetra kan ein gå skogsvegen til Finnes ved Storfjorden. 
Her ser ein Skjåstaddalen mot Bjørke. Turen fra Skjåstad og til Bjørkesetra er knappe 4 kilometer.

Kart på Ut.no: Skjåstadsetra – Saursetra – Bjørkesetra i Sledalen

GOD TUR!!!

Roppehornet ved Flø

Roppehornet ligg rett opp for Flø i Ullstein kommune. Fra toppen er det fantastisk utsikt i alle himmelretningar. Roppehornet ligg på 412 moh. Turen opp til toppen er enkel og ein går på fin skogsveg nesten heile vegen. Berre dei siste 500-600 meterane går turen på sti. Fra parkeringsplassen til toppen er det vel 4 kilometer.

Utgangspunktet for turen er på Midtflø. Det er skilta fra hovudvegen og ein køyrer opp forbi ein gard til bom. Det er eit populært turområde så det kan bli trangt om plassane på dei tilrettelagde parkeringsplassane, men det går å parkere langs vegen enkelte plasser.
Om ein ikkje vil gå kan ein løyse bomavgift og køyre opp til Roppemarka, eit dyrkingsfelt som ligg ved Indreflødalen. Skogsvegenligg fint i terrenget og det er ikkje problem å ta med barnevogn eller sykkel.
  
Utsikten nedatt til bygda, storhavet og øyane i nærheita er fantastisk. Her ser ein også moloen som ligg like utanfor
Flø Feriesenter.  Dei har hytter og oppstillingsplass for campingvogner og bobiler.Her ser ein Roppehornet  med gardane på Roppe og Indreflø rett under.Skogsvegen deler seg når etter ei stund. For å gå til Roppehornet held ein til høgre og over brua. Vegen går også til Brørvatnet som ligg 333 moh og heilt i botnen på dalen er der dyrkningsfelt. Om ein vil er det moglegheiter for å gå over til Brandal.I krysset på skogsvegen er det skilta til Roppehornet. Ved skogsvegenden er stien tydeleg i terrenget og den er delvis merka med raude stikker.
Der er også sti som går vidare fra Roppehornet til Trollhetta, krysser Uldalen og som går ned til hovudvegen ved Plassen, der det er tilrettelagt med parkeringsplasser. Så det er mogleg å nå Roppehornet også fra den kanten.

Fin utsikten over Rundefjorden mot Runde, Remøya, Leinøya, Bergsøya, Nerlandsøya og Stadlandet.Også innover i landet er det fin utsikt. Langt i det fjerne ser ein snødekte fjelltopper og ein fjordarm.

Når ein er komt på toppen av Roppehornet  må ein ta seg god tid å studere utsikta i alle retningar.
Der er også sti innover mot Trollvasseggja og Breidfjellet.

Kart over turen finn ein på Ut.no: Roppehornet

GOD TUR OG NYT UTSIKTEN

På skogsveg og strandpromenade i Holmøyane

Ein ny tur er utforska i Holmøyane. Ein rundtur som går på skogsveg og på strandpromenaden langs Hornindalsvatnet. Rundturen er ca 5,5 kilometer og har ein høgdeforskjell på knappe 200 meter.
Utgangspunktet er ved ein lunne plass  like ved krysset som går til Storevik og i nærheita av næringsbygget til Per Røyrhus A/S.
Første del av turen går på  fin skogsveg med mjukt underlag. Vegen ligg slakt i terrenget og ein merker nesten ikkje stigninga.

Enkelte plasser kan ein få litt utsikt. Her ser ein mot Holmøyvika, Bjørnaholmen, Kjøs og Øyenibba/Middagsfjellet. Lenger oppe åpner landskapet seg og ein ser deler av  Hornindalsvatnet, Snøtuva, Otterdalnakken, Otterdal og Ytrehornsnakken.Fleire plasser kan ein skimte bygda der nede, men eg skulle ønske det var rydda litt krattskog.  Denne stubben er uansett flott å sitje på og ta ein pause. Da kan ein også studere på om ein vil følge råsa som går til Inigardsetra eller fortsetje på skogsvegen. Råsa til setra er enkel å finne, men ein finn ikkje anna enn nedramla setrehus.  Von i.l har trimpost der. På kart kan ser ein at råsa går vidare til Inigardshytta og Sætrefjellet (670 moh).
   Krysset der råsa går til Inigardsetra.

Denne turen går vidare på skogsvegen. Etter ca 500 meter kjem ein til eit kryss. Vegen til venstre går til Utigardsetra. Utigardsetra er absolutt verdt eit besøk. Eg har tidlegare skreve om en den turen. Da med start fra Vonlund. Ein kan lese meir her.
For å fortsetje på denne rundturen ta til høgre og unnabakken til grendahuset Vonlund.
 
Stor vassføring i Holmøyelva.
Utsikten utover Hornindalsvatnet med dei flotte holmane , Langholmen og Landholmen er fin sjølv i regn og skodde.
Fra grendahuset Vonlund går ein langs riksvegen (på utsida av autovernet) til Holmøyane Arbeidsskule.
Ved arbeidsskulen tek ein av fra riksvegen og går grusvegen ned til vatnet. Der har garden Holmøy sag og fin uteplass. Vis hensyn for privat grunn. Fra saga er det laga til gangveg langs vatnet inn til  Gjeilefjæra. Ein flott strandpromenade der ein kan nyte lyden av bølgeskvulp fra nord Europas djupaste innsjø. Kanskje ser ein sjøormen og…Strandpromenaden går mellom bygningane som ligg i strandsona, bla. fabrikken til Feel Free Production.
Gjeilefjæra er ein fin plass ved vatnet. Her har bygdafolket  laga til ein fin badeplass og sosial møteplass når veiret og temperaturen tillet det.

Fra Gjeilefjæra går turen opp bygdevegen  til bilvegen som går til Storevik. Følg bilvegen tilbake til riksvegen og utgangspunktet.
Denne turen er og så godt eigna for barn da det er ein forholdsvis slak tur.

Kart over turen finn du på ut.no; På skogsveg og strandpromenade i Holmøyane

GOD TUR!!

Sande-Tjugen/Haugen setra-Sandsåsen-Sande

Denne turen er ein rundtur som går på skogsveg og rås i vakre Loen. Turen er godt skilta og kan kombinerast på forskjellige måter. Runden som eg gjekk var på ca 7,5 kilometer og turen er teikna inn på kart på ut.no.Utgangspunktet for turen er ved skogsvegen like forbi Sande Camping ved Lovatnet.  Skogsvegen er tydeleg og underlaget er mjukt å gå på. Eit stykke opp i bakkane  viser spor etter naturens herjinger. Der er skogsvegen full av stein og mold etter ein vassdemme som gjekk på førjulsvinteren. Det går likevel fint å kome forbi.
      
Når ein vinn høgdemeter blir utsikten fantastisk. Heile Lodalen ligg der med sine bratte fjellsider som speglar seg i Lovatnet. Området ved skogsvegenden blir kalla Saurane og der er det flott utsikt mot gardane på Sæten og Sandsåsen og mot Loen. Dagen eg gjekk var prega av lavt skydekk og skodde langs fjellsidene og i dalbotnen.
Fra skogvegenden går turen over i rås. Den er godt merka med raude stikker og raudmåla prikker på trelegger og steiner.  Det er viktig å ikkje gå utom den merka råsa om ein ikkje er kjent i området. Terrenget er bratt og hamrete utenom den merka råsa. Har ein problem med å finne neste raude merking så bruk tid og vær sikker på at ein er på rett veg.
  Etter eit stykke i råsa kjem ein til eit nytt utsiktspunkt. No ser ein  Loen, Rake og Oppheim og ut Faleidfjorden til Blaksæter og Hildahalsen . Haugen/Tjugensetra er setra til gardane på Haugen og Tjugen. No står der  fire bygningar på setra.  Ein av fjøsane er bygd om til hytte. Det vart slutt på setring ca 1950. Aust for setra er ein plass som blir kalla Gamlesetra. Der hadde Haugen og truleg Sande seter før. På grunn av fonnfare vart setra flytta nærmare elva. GardenTjugen hadde i gamal tid seter på vest sida av elva. Ein av grunnane til at den vart flytta var at det var mykje orm der.Fra setra valgte eg å gå råsa som er merka til Haugen. Den starter i nederste  hjørnet aust på setrekvia. Råsa er tydeleg og  svinger seg gjennom store granfelt. Etter kvart kjem ein inn på skogsveg og ein kan velge om ein går den bratte råsa gjennom granfeltet eller skogsvegen.
  
  
Nede på flata og ved ein stor sving er rås skilta til Sandsåsen. Råsa er 600 meter før ein igjen kjem inn på skogsveg.
  Siste del av turen går på skogsbilveg og ein passerer forbi Sandsåsen hytter. Følg bilvegen til Lovatnet og vidar til utgangspunktet ved Sande Camping.
Om ein velger å gå turen motsatt veg er Sandsåsen eit naturleg utgangspunkt.
  

Kart over turen finn ein på ut.no: Sande-Haugen/Tjugen setra-Sande

Utigardssetra i Holmøyane

Utigardssetra høyrer til garden Holmøy i Holmøyane. Det er ei fin lita seter med eit sel. Setrevollen er fint rydda og det er ope og fin utsikt. Her kan ein settje seg ned og  finne roen sjå utover Hornindalsvatnet og bygdene på andre sida av vatnet, Navelsaker og Otterdal.

Medan ein set der og ser på utsikta kan ein tenkje på han som kom i kamp med ein bjørn i dette området i 1852. Det var Hans Holmøy, skiparen av Holmøy arbeidsskule.  Utfallet av kampen kjenner eg ikkje.
Denne hendinga er m.a bakgrunn for Adolf Tidemann sitt kjende maleri «Bjørnejegerens hjemkomst».

Denne turen til setra går fra grendahuset Vonlund i Holmøyane. Der er det god parkeringsmoglegheiter på ein lunneplass på sørsida av rv 15 eller ved ungdomshuset.Skogsvegen er fin både for gåande og syklande. Også barnevogner og permobiler går fint eit langt stykke.
Landskapet åpner seg når ein har gått nokre høgdemeter og ein får eit flott utsyn over Hornindalsvatnet med bygdene og fjella rundt.  Etter ca 600 meter kjem ein til ei grind og der er det moglegheiter for å betale bomavgift om ein vel å køyre opp skogsvegen. For dei fleste er denne turen overkomeleg å gå heilt fra riksvegen. Fra utgangspunktet til setra er det vel 2,5 kilometer og ein høgdeskilnad på ca 300 meter.Det er også andre turalternativ i området. Like i nærheita av Utigardselva/Holmøyelva ser ein eit skilt som viser veg mot Glitteregga.

   
Ca halvvegs til setra kjem ein til eit stykke på vegen som har fått hard medfart.  Vatn har greve djupe spor i ei lengde på ca 200 meter. Det er ikkje problem for turgåere å ta seg fram.
No i slutten av april har skogsvegen blitt reparert så no er det ikkje vanskeleg å ta seg fram med sykkel og barnevogn.
Ein fin stubbe står langs vegen og kan være fin å ta ein pause på.
  

 Skogsvegen går heilt på setrevollen på Utigardssetra. Sætrefjellet ligg bak to av setrane i Holmøyane. Utigardssetra ligg lengst vest under det fjellet. Innigardssetra ligg ca 1 kilometer lenger aust. Flott utsikt fra Utigardssetra over Hornindalsvatnet og bygdene rundt, Navelsaker og Otterdal.

Kart over turen finn du på ut.no: Utigardssetra i Holmøyane

GOD TUR!!!!

Rallarveien, Bjørnfjell – Rombaksbotn.

(c) Knut Hansvold/NordNorsk Reiseliv
Ein ekte rallar/slusk. Bilde lånt fra: Nordnorge.com

I likskap med Rallarvegen langs Bergensbana, går det ein anleggsveg langs Ofotbana. Denne er eldre, brattare og i dårlegare forfatning enn sin namnebror i sør. Men den er vel så full av kultur og historie.

Ofotbana er ei av Nord-Norges skjulte perler og ei av Norges kortaste togbane.
Den 42 km lange togreisa går frå fjord til høgfjell gjennom eit folketomt, vilt og dramatisk landskap på tvers av Norge og inn i Sverige. Ofotbana er særleg viktig for malm og godstransport, men det går også dagleg persontog på strekninga.
Stoppeplasser på Ofotbane: Narvik, Rombak, Katterat, Søsterbekk, Bjørnfjell og riksgrensa.

Ofotbana vart bygd på slutten av 1800-talet og går mellom Kiruna og Narvik. I 1882 vart det gjeve konsesjon på bygging av jernbane mellom Ofoten og Luleå. I 1885 fekk eit engelsk firma byggjeløyve og danna «The Swedish and Norwegian Railway Co Ltd».
For å kunne byggje ei jernbane gjennom dei svensk-norske fjella måtte ein først byggje transportvegar/anleggsvegar. Engelskmennene kom til Rombaksbotn og starta arbeidet med å byggje desse vegane. Hestetransport av verktøy, byggjematerialar og proviant var nødvendig for å holde i gang dette gigantiske jernbaneanlegget.
Engelskmennene arbeidde på anlegget i perioden 1885-1889 og bygde transportvegen, den engelske veg, fra Rombaksbotn til Nedre Hunndalen. I denne perioden vart det også bygd kai, nokre lagerhus og eit bakeri i Botn.
I 1889 gjekk det engelske firmaet konkurs og jernbanearbeidet vart lagt ned.
Sjølv om jernbanearbeidet låg nede, i perioden 1889-1898, vart vegen nytta av rallarar som leita etter sølv i fjella opp mot Katterat.
Den  norske og svenske stat bestemte seg for å fullføre byggjinga av jernbaneanlegget og anleggsarbeidet vart teke opp att i 1898. Arbeidet med Ofotbana vart fullført i 1902/1903.
Rombaksbotn. Foto:Knut Hansvold/NordNorsk reiseliv

Under arbeidet med Ofotbana, voks det fram ein eigen anleggsby som fekk namnet Rombaksbotn, etter fjordarma som strekker seg austover fra Ofotfjorden og  Narvik.  Rombaksbotn er byen med Norges kortaste og merkelegaste byhistorie.

Rombaksbotn har aner tilbake til 1500- talet da sjøsamane holdt til her. På 1700-talet vart det utskilt jord til eit gardsbruk. Da engelskmennene kom til Botn for å starte bygginga av transportvegen var det to garder i Rombaksbotn. Ein som dreiv med gardsdrift og ein som var fiskar. Desse heldt seg til sine yrker heile tida sjølv om området rundt gardane gradvis vart omgjordt til bysamfunn.

På det meste budde det 500 mennesker i Rombaksbotn, og der var eit yrande folkeliv.  Der var  dampbåthamn, toll, politi, post, butikkar, frisør, brusfabrikk, hotell, skjenkestover, skomakar, skreddar, snekkar, urmakar, bakar skule, fengsel og horehus.  Men kyrkje hadde dei ikkje. Totalt var det mellom 70-80 hus i byen.
Mange søkte lykka i byen og plassen virka som ein magnet på dei som ville tjene gode pengar, spessielet gjaldt dette rallarane.
Det blir hevda at uten hesten og kvinnene hadde ikkje dette jernbaneanlegget vore mogeleg. Kokkene som arbeidde på anlegget hadde harde dagar. Dei hadde ansvar for brakka og arbeidslag opptil 15 mann. Kokkene skulle lage mat, vaske brakka og kleda, skaffe brensel og vatn. Dette arbeidet skulle utførast i all slags veir og under vanskelege og primitive forhold.

Rombaksbotn og menneska som levde der vart hardt prøva av naturen sin herjingar.  Det gjekk fleire steinras der det gjekk menneskeliv tapt. Bann herja byen og 7-8 hus gjekk tapt. I 1901 spredde ein hard tyfusepedemi seg med drikkevatnet, og eit ti-talls mennesker døde.

I november 1902 var Ofotbana ferdig og anleggsarbeidarane reiste til nye anlegg. Rombaksbotn blei sakte avfolka og ved utgangen av 1903 hadde dei fleste flytta. Husa som var bygde demonterte dei og tok med seg. Dei husa finst no over heile Ofoten.

RALLARVEIEN

Tenk deg ein lett vandretur i storslagen, urørt natur av fjell, dal og fosser. Legg til store doser kulturhistorie og et melodrama av ulykkeleg kjærlighet, og du har Rallarveien ved Narvik.Turen langs Rallarveien kan ein gjere på mange måter. Vi gjekk turen fra Riksgrensa.   Den mest vanlege turen er å gå fra Bjørnfjell stasjon til Rombaksbotn. Det blir ein tur på ca 13 kilometer i lett terreng. Ein starter på  515 moh og går ned til fjorden.
Fra Bjørnfjell stasjon går ein i åpent fjell landskap, på venstresida av togskinnene, vestover gjennom Bjørnfjell hyttefelt.Langs heile turen er det sett opp minnesmerker og informasjon om rallaranes strev og slit, om krigshistorie og om historiske personar og hendelsar. Ta deg tid til å lese desse informasjonstavlene og få eit innblikk i det historiske i dei bratte liene fra høgfjellet og ned til fjorden. Her kan ein sjå ruinar og andre minner fra då jernbana vart bygd.Her ser ein ruinar etter ein gammal skyss stasjon. Her fekk køyrekarane bytt hestar. Det var tunge lass som skulle fraktast opp den bratte transportvegen fra Rombaksbotn.Transportvegen er sollid bygd opp med tørrmurar, mange stader med grøfter og sollide stikkrenner.Ved Norddalen endrar landskapet seg og blir no vilt og dramatisk. Jernbanelinja går på ei fjellhylle høgt oppe i Fagerlia med transportvegen/rallarvegen enda høgare oppe. Transportvegen, taubanene, kraftverket og tunnelane er storverk bygd i fjellet i anleggstida. Nordalsbrua er enda eit. Denne brua over Norddalen var eit krav fra Norske forsvarsmyndigheiter. Tanken var at brua skulle kunne sprengast og avskjære fiendar ved krig. Teikningane var ferdige i 1901 og vart konstruert i Tyskland.  Etter at den  vart frakta til Norge og Norddalen vart den montert på 4,5 månader. Brua er 180 meter lang og på det høgaste er det 40 meter til dalbotnen. Det første malmtoget rulla over brua i november 1902 og brua vart offisielt opna i 1903.  Brua var i bruk til 1988 da jernbanelinja vart lagt om. Norddalsbrua er i dag freda.Rallarveien er fin både for gåande og dei som vil bruke sykkel. Sia det er ein tur som går fra høgfjellet til fjorden, ca 500 meter nedstigning, er dette også ein fin tur for barna. Det er tilrettelagt med benker og bålplassar langs traseen.
  
Det vart bygd taubane frå Hunndalen og opp den brattaste stigninga for å lette arbeidet med transport av materialer til jernbanebygginga. Det vart bygd to taubaner med ei samla lengde på ca 2,5 kilometer. Ein kan sjå tydelege ruinar i terrenget etter desse omlastningsstasjonane og bukkane etter taubana.Der rallarveien går gjennom Fagerlia kan ein sjå spor etter ras og steinsprang. Vegen er rydda, men ein må være observant når ein ferdes der. Spessielt om våren og hausten.
  
Rallarveien krysser jernbanesporet like ved Vokterboligen. Sommeren 2016 var Katterat stasjon stengd og det var etablert ein midlertidig plattform ved denne lagerbygningen som er eigd av jernbaneverket. Om ein vel å ta ein kortare tur på Rallarveien, er det eit alternativ å ta toget til Katterat stasjon og gå ned til fjorden der i frå.Vokterboligen som ligg 360 moh, vart bygd i 1898 som anleggsbrakke og vart seinare brukt som vokterbolig. I dag er det ei ubetjent hytte som drives av Narvik og Omegn turistforening. Hytta ligg på ein solfylt og idyllisk plass med utsikt over Rombaksfjorden og fjella rundt. Hytta leigast ut til private og overnatting må bestillast. Hytta har 12 sengeplassar, innlagt vatn, straum, dusj og badstove.

Norddalen voks fram til å bli som ein administrasjonsplass under jernbanebyggjinga.  Det vart bygd fleire hus i Norddalen.  Truleg budde det engelske stikningslaget her allereie fra 1883. Det var her i Norddalen jernbanekontoret låg og her henta rallarane lønna si.Ruiner etter administrasjonsbygget eller jernbanekontoret i Norddalen.

Under perioden med jernbanebyggjinga voks det fram eit lite samfunn i Hunndalen. Der var butikker, materiallager, mjølkeutsal, 2-3 kafeer og smie. I tillegg til forsamlingshus, som også blei brukt til skule, kapell og som ekstra lasarett under tyfus epedimien i 1901. Det var store avstander å ta seg fram langs transportvegen før jernbanelinja var ferdig og det vart derfor bygdt ei enkel sjukestove i Hunndalen. I alt var det eit 20-tals bygningar i Hunndalen som låg tett på kvar side av vegen. Ein kan tydeleg sjå tuftene etter sjukestova i terrenget.   
Ein kryssar Hunndalselva på god bru ved Hundalsfossen.
Under ein storflom i Hundalselva i 1959 vart vegen ødelagt og mange av bruene raserte. Vegen vart reparert og på nytt tilrettelagt for turgåare på 1980-90 talet.
Ved Storbrua og Storfossen stod ei enkel koie med stein som fjerde vegg. Her hadde Konjakk-Nisse tilhold og dreiv kafè i anleggstida. Alkohol var forbode på anlegga, men Konjakk-Nisse unnslapp  heile tida politiet. Mange gifteringar og lommeur vart bytt mot alkohol i denne perioden.Dei siste 3,5 kilometerane fra dalbotnen og fram til fjorden går i flatt terreng. På ein plass kan ein gå opp på ein haug og få utsikt mot fjorden. No har naturen teke tilbake Rombaksbotn og det er mykje skog langs transportvegen/rallarveien. Dette bygget er det einaste som no står i Rombaksbotn. Bygget er ein tro kopi av uthuset som vart oppført her i 1860. Ein kan også sjå kjellaren på eit bygg som har stått her tidlegare.
Under den omfattande oversvømmelsen i Rombakselva i 1959 vart det gjordt store skader på rallarveien og bruene som kryssar elvane. Elva tok også med seg mange av hustuftene som fremdeles stod i Rombaksbotn.Om sommaren er det moglegheiter for å få båttransport frå Rombaksbot til Sildvik og buss til Narvik. Ein finn informasjon om returskyss på visitnarvik.com.
Eit anna alternativ er å gå dei 6 kilometera tilbake til Katterat stasjon og ta toget tilbake til Narvik. Sjekk togtider.
Kvar sommer arrangeres det turmarsj fra Bjørnfjell til Rombaksbotn. Svarta Bjørn marsjen er ein folkefest og ein hyllest til ei ung kvinne som jobba som anleggskokke for rallarane under bygginga av Ofotbana.
I spektaktulære omgjevnader finn ein historiske minner samtidig  som verdens mest moderne tog ruller på jernbanesporet.  Malmtoga går heile døgnet, heile året. Over 1 milliard tonn jernmalm er transportert på Ofotbana så langt.«BOWLING»: Datidens «bowling» ? kjeglespill ? foregikk i en lang hall nede ved elva. Også den er på plass.Bilde av modellen fra Rombaksbotn, laga av Per Henrik Mørk. (foto lånt fra Nordlys)

No har naturen teke tilbake Rombaksbotn, men historia om byen blir tatt vare på. Per Henrik Mørk og Vera Steine har dreve dektektivarbeid og laga modell over anleggsbyen, eit prosjekt som dei brukte 3,5 år på. Modellen over anleggsbyen kan sjåast på venterommet på Narvik togstasjon. Nye modeller er under arbeid. Denne gangen er det bygningane i Hundalen som skal rekonstruerast. Den modellen er plassert på Katterat stasjon og kan sjåast etter avtale.

Kart over turen fra Svenskegrensa til Rombaksbotn finn ein på ut.no: Rallarvegen på tvers av Norge

GOD TUR I SPENNANDE TERRENG!!

Bruasetra – Storesetra – Hjortedalsetra, Hornindal

p1000671I Hornindal kommune er det 21 setrar som det framleis står bygningar på. Tre av desse setrane ligg i Grendadalen. Grendadalen er ein vid og flat dal som  går fra Hjellbakkane og Engebø mot fjella som grensar til Møre. Der er mange turer som er lett tilgjengelege i  fjella som omkranser Grendadalen. Nokre av dei er skilta.
Det har vore store forandringar i dalen dei siste åra, og dette gjer at det er eit populært område å ferdast i både sommer og vinter.
Hornindal Skisenter med alle sine fasiliteter er eit nytt tilskudd av skianlegg i distriktet. Ny veg og stor parkeringsplass er på plass og gjer det enkelt å ta turen til Grendadalen til alle årstider. Grusvegen fra parkeringsplassen og  rundt setrane blir nytta som skiløyper om vinteren. Parkeringsavgift og vegavgift betaler ein sjølvsagt der det blir krevd.
p1000589  p1000593
På bildet under ser ein alle dei tre setrane med fjella og dalane bak. Fra venstre ser ein ein Nabben,1058 moh., vidare Lisjedalen med Lisjedalskaret bak.  Ytre Aksla,964 moh., framfor der.  Vidare Blåbredalen med Blåbreen bak, Indre Aksla, 1212 moh., og Hjortedalen med Tussa bak, 1377 moh.Denne turen rundt Grendadalen går på fin grusveg og er ei runde på ca 6 kilometer. Her er det stille og roleg natur. Terrenget er relativt flatt så her  ein er det fint med barnevogn, sykkel, rullestol og rullator. For dei minste er det mykje å oppdage i grøftekanten. Denne gjengen, som eg trefte på ein fin haustdag ,studerte ein  frosk som var på glattisen. Spennande for små og store.
p1000602  p1000608
Den første setra ein kjem til er Bruasetra, 400 moh. Detter er setra til gardane på Gausemel, Fannemel, Hjellbakk og Haugen. Setra er godt vedlikehaden og dei små sela ligg på rekk og rad.
I 1930 var det ca 54 kyr på setra og det var ein stor jobb for gjetarane å gjete buskapen. Gjetarjobben vart utført etter liste, nøye utrekna med gjetardager, etter kor mange kyr kvart av bruka hadde.
Det var slutt på setringa på Bruasetra tidleg på 1960 talet.p1000611Etter å ha passert Bruasetra går vegen vidare med slak stigning. Ein passerer skilt som viser råsa til Høgenibba, 1191 moh.  I vegkryss tek ein til høgre for å gå setrerunden.  Vegen som går rett fram går i Lisjedalen. Dette er ein anleggsveg som vart bygd da Tussa kraftverk bygde tunnelsystem for å leie vatn, hovudsakeleg fra Hornindal, over til Tyssevatnet. I Lisjedalen har Tussa kraft eit av sine tunnelinntak. Fra krysset og opp i botnen på Lisjedalen er det ca 3,5 km.Når ein fortset setrerunden passerer ein Lisjedalselva. Der er det bru med høge rekkverk. Dette fordi grusvegen rundt setrane blir brukt som skiløyper om vinteren.Storesetra, 440 moh, er setra til gardane på Lødemel. Det tok slutt med setring tidleg på 60-talet. Ved vegen på Storesetra har Hornindal i.l ein av sine fjelltrimposter. Denne trimposten ligg ute berre om vinteren.
Ultrafjelløpet Hornindal Rundt har ein av kontrollpostane på Storesetra.p1000617Godt vedlikehaldne sel og fjøsar ser ein på alle dei tre setrane i dalen. Hyttene som er sett opp i utkantane av setrevollane glir fint inn i terrenget. p1000622Mellom Storesetra og Hjortedalsetra er vegen flat og fin. Desse to setrane ligg omlag på same høgde i terrenget.p1000645På veg opp fra parkeringsplassen ved skisenteret ser ein bort til Hjortedalsetra på andre sida av dalen. På bildet ser ein og tydeleg vegen som går til botnen av Hjortedalen, ca 840 moh. Fra Hjortedalsetra til botnen av Hjortedalen er det vel 2 kilometer.Hjortedalsetra, 450 moh,høyrer til gardane Kroken, Engene, Espe, Dobakk og Rygg. Hjortedalsetra er, til liks med dei andre setrane i dalen, ei stor seter. Setrekviene vart slått og høyet vart oppbevart i setreladene for heimkøyring på skaresnø om vinteren, eller dei frakta tørrhøyet heim om sommaren. På det meste var det 10 budeier på Hjortedalsetra. Det var slutt på setringa sist på 60-talet.p1000655Fra Hjortedalsetra går denne turen på grusvegen mot Engebø før den går over i løypetraseen. Løypetraseen krysser elva Hjortedøla og etter brua føl ein lysløpetraseen mot skisenteret. Går ein denne turen med  vogn  må ein ta av til høgre på grusveg like før Hjortedalsetra. p1000662Ved Gamlesetra, (uten bygninger) ser ein skilt som viser der løypetraseen går mot Hornindalsetra. Her går det turløyper om vinteren. p1000669p1000678Etter at eg gjekk turen har det blitt bygt bru over elva. Den skal være godt dimensjonert og  det vart uttalt da brua var ferdig: «No toler bru den største trakkemaskina og ti elefanter».
Siste stykket mot parkeringsplassen/skisenteret går i lysløypa, i utkanten av dyrkamarka.p1000680p1000671

Kilde til fakta informasjon om setrane: Setrane i Hornindal av Kjell Råd.

Kart over turen ligg på Ut.no: Bruasetra – Storesetra – Hjortedalsetra, Hornindal

GOD TUR!

Brenndalen

p1000191Brenndalen er ein såkalla hengande sidedal med bratte fjellsider. Dalen gjev ei strek naturoppleving av bre, fjell, elver og fosser. Når ein går turen får ein oppleve mektig og fasinerande terreng, stilleheit og nærheit til naturen.

Brenndalen går paralelt med den meir kjente Briksdalen.

Utgangspunktet er ved Åbrekk Gard og det er tilrettelagt for parkering ved Fv 724 som går gjennom den vakre Oldedalen.

Åbrekk Gard tilbyr både overnatting, servering, catering og skreddersydde aktiviteter. Alt dette i og ved bygningar som er nyrestaurert til moderne  fasiliteter.p1000152Brenndalen  p1000159
Når ein har parkert på den opparbeida parkeringsplassen og betalt parkeringsavgifta går turen på grusvegen til gardstunet og vidare forbi låven. Turen til Brenndalen er skilta som ein kan sjå på bilda. Etter å ha passert låven kjem ein inn på skogsvegen. I første krysset skal ein ta til høgre. Skogsvegen er fin, men til tider litt bratt. Det går likevel fint å ta med sportsvogn til setra.
p1000166  p1000167p1000170Etter få  høgdemeter  får ein  flott utsikt over gardane som ligg nede i dalbotnen og alle fjella som omkranser dalen.  Denne turen gjekk eg tidleg i oktober og den første snøen låg som melisdryss på dei høgaste toppane. Lengst inn i dalen var det frost på bakken.  Likevel ein flott tur. Alle årstider har sin sjarm og fotomotiva står i kø.
Da eg gjekk gjennom gardstunet på Åbrekk såg eg at hjortejegerane gjorde seg klar for å reise på jakt. Eg tok kontakt med dei og fekk tommel opp for å gå turen sjølv om dei skulle jakte i same området. Dei var vant til turgåere  og tok hensyn til dei. p1000171p1000179p1000181  p1000183
Åbrekk setra ligg opp på høgda,ca 250 moh, ved inngangen til Brenndalen. Det er eit sel på setra. Her i frå har ein flott utsikt mot Oldedalen,  inn Brenndalen og til Brenndalsbreen.  Skogsvegen sluttar på setra, vidare inn dalen er det likevel god turveg. Underlaget blir  meir ujamnt og går etterkvart over til rås, men tydeleg å følge.p1000197Med dei høge fjella ruvande på tre kanter blir det lite sol så seint på hausten.  Men det er ei eiga ro og stillheit i dalen på denne årstida. Det er fin sti/traktorveg å gå på innover dalen.  Om ein vil ta ein rundtur er der også rås på nordsida av elva Brenna ned til Åberg. Denne turen er også fin å ta om ein vil bruke terrengsykkel.  p1000203Råsa går på høgre sida av elva Brenna. Elva er  veldig breid når ein kjem lengst inn i dalen. Om det ikkje er for mykje vatn i den er det fint å gå uti og følge elva eit stykke mot botnen av dalen.  Når ein ser framatt dalen ser ein rett på Flatefjellet (ca 1400 moh) med Flatebreen og Melkevollfossen til venstre.  Høgalmenbreen til høgre.p1000217p1000225p1000237p1000238Hjortejegarane og jagarane gav tommelen opp for turgåeren som ville utforske dalen. Dei fekk  fangsten sin og  eg  fekk ein flott tur og eit positivt møte med jegere.p1000241p1000190

Kart over turen ligg på ut.no: Brenndalen, Oldedalen.

GOD TUR OG NYT NATUREN.

Turstier og gamle ferdselsvegar på Bergsida,Vikalida,Vik og Hol.

p1000799I løpet av sommeren/ hausten har turstiar og  gamle ferdselsvegar i området Bergsida, Vikalida , Vik og Hol blitt rydda og merka.
Martin Berstad har vore initiativtaker til dette prosjektet og  han har også  utført arbeidet. Gunnar Berstad har tatt gps-spor og alle stiane er merka med kor lange dei er. Tilsaman er det ca 15 kilometer med stier i området. Martin  fortel at ein del rydde arbeid står att, spessilet i området ved Hol,  og at det skal kome farga band ut fra alle kryss.

Dette turområdet ligg lett tilgjengeleg og er eigna både for stor og små.  Av kartet på bildet kan ein sjå at det er eit stort nettverk av stier i området.
Det er satt opp skilt i alle kryss med henvisning til kor ein står og med fargekoder for stiane vidare.  Her er det ikkje mulig å rote seg vekk.

Dei kvite linjene på kartet er bilvegar. Som ein ser av kartet er det enkelt å kome inn på stiane både fra Bergsida, Vinsrygg, vegen som går til Tverrfjellet, Vikalida, Vik og Hol.

Min tur starta i Vikalida, og gjekk opp den gule løypa som heiter Langholene. Der er det bratt oppstigning, men fin sti.
p1000773   p1000777
I andre kryss tok eg til venstre inn på Kyrkjevegen og vidare mot Kyrkjeledet.  Dette var eit flott parti av turen. I stor granskog med tydeleg sti mellom granleggane. Kyrkjevegen var den vegen folket på Bergsida brukte når dei skulle til kyrkje før bilvegen i Kasthamrane kom.
p1000783
Ein plass er det stor retningsendring,  berre å følge pila.p1000789p1000793Fra Kyrkjeledet følgde eg den gamle sjøvegen til Vinsrygg. Den gjekk opp aust for gardane på Vinsrygg og forbi dei gamle gardfjøsane.  Vidare gjekk eg opp den gamle setrevegen som ligg vis a vis bilvegen.
p1000797   p1000801p1000806Det er laga til flotte kvileplasser langs med alle stiane. Så det er berre å setje seg ned og nyte utsikta og stillheita.
Den gamle setrevegen har jamn og fin stigning fra Vinsrygg  til Vinsryggsetra.  Enkelte plasser er stien trakka godt ned i terrenget.p1000811p1000816Ved Høgeryggen går den gamle setrevegen og bilvegen nesten heilt i hop. Likevel er der plass til ein fin kvileplass mellom.p1000823Når ein har passert Høgeryggen kjem ein etter kvart til lysløypa. Der går ein rett over trasseen og fortset etter gule band på andre sida. Stien er litt utydeleg det siste stykket til Vinsryggsetra. Fra Vinsryggsetra gjekk min tur bilvegen tilbake til Høgeryggen.p1000834I krysset ved Høgeryggen er det også skilta mot Tverrfjellet og Stryn Vinterski.  Så det er mange muligheiter for å kome inn i stinettverket.
p1000841   p1000842
Snarvegen, merka med blå 4, tok meg ned på ein gammal traktorveg. Traktorvegen var det lenge sia noken hadde køyrt på så ein fin sti hadde det blitt.  Etter eit stykke på traktorvegen kom eg til Flo Skue. Eit fin utsiktspunkt som har fått namnet sitt fordi ein har fri sikt til bygda Flo. På benken som står der er det svede inn: Her kan du sitje ilag med din frue og til Flo skue.
p1000845  p1000848
Fra Flo Skue følgde eg traktorvegen/stien til neste kryss og tok bratt ned ein gammal køyreveg. Det er artig å gå i skogen på slike gamle vegar og sjå spor etter farne tider.  Siste stykket gjekk eg på Lidaråsa før eg kom ned på bilvegen i Vikalida.
p1000854I mange av desse stiane kan det også brukast terrengsykkel.

Min tur ligg på Ut.no: Stier og gamleferdselsveger på Bergsida, Vikalida, Vik og Hol.

Tippaskogvegen og Postvegen over Brekka

p1120551Rundturen i Tippaskogvegen er ein tur på grus-og skogsveg i slakt skogs-og fjellbeitelandskap langs deler av den verna Trondhjemske postvegen. Turen får eit kulturhistorisk tilsnitt med den gamle steinbrua over Ljøsurelva, merkesteinar langs postvegen og gamle setrevollar.
Denne turen kan ein også ta med sykkel og barnevogn og deler av den kan takast med rullestol. Det innerste stykket av Tippaskogvegen er meir ujamn og kan være vanskeleg for dei med  rullestol.
Heile runden er på 8 kilometer og det høgaste punket er 375 moh.

Utgangspunktet for turen er like ved Harpefossen skisenter i  Hjelmelandsdalen i Eid kommune.  Der er det god plass til parkering. Elva Hjalma renn gjennom Hjelmelandsdalen og turen går innover på høgre sida av elva.  Der er god bru over elva ved utgangspunktet.
p1120525
Hjelmelandsdalen er også utgangspunktet for mange andre turer i området, turer som er merka, graderte og skilta i henhold til ny standard. Ta deg tid til å studere skilta, kansje finn du fleire turer du har lyst å ta.
p1120526  p1120520
Etter at ein har gått over brua kjem ein til eit kryss. Tek ein til høgre går ein den gamle setrevegen over Tippasetra og kjem innatt på skogsbilvegen like etter setra. Held ein til venstre føl ein løypetraseen  som går litt lågare i terrenget, og kjem innatt på skogsvegen etterkvart.
p1120529  p1120530
Tippaskogvegen er ein flott skogsbilveg som vart bygd i 2000.

Langs denne rundturen går ein forbi mange setrar. Dette er setrar som høyrer til gardane fra Eidsfjorden, grendene på og rundt Haugen og opp Hjelmelandsdalen.

Heile den fremste delen av Hjelmelandsdalen har eit samanhengande stølskulturlandskap der bøane og stølsgrendene nesten går over i kvarandre . I dalen ligg setrane Naustdalsetra, Tippasetra, Nakkesetra, Bjørhovdesetra og Sevlandsetra. Ingen av setrene er lengre i vanleg drift, men det er beite av sau, kyr og til gardane på Haugland hest. Dei fleste stølsvollane i dalen er trefrie, men lyng, einer og bjørk er i sterk framvekst. Setrane er også endra av tilrettelegging for friluftsliv. Dei fleste av sela og fjøsane på setrane er bygde på 1800-talet, no er mange av dei  ombygd og utbygd og nye hytter er oppført. Mange plasser ser ein steingardar av naturstein rundt setrane. Dette gjorde nytte som gjerde rundt setrane og var som grense mellom innmark og utmark.

Tippasetra høyrer til gardane på Haugland og  i Lidene.p1120542Nakkesetra/ Nakkjen høyrer til gardane på Haugen og Åsen. Her ligg det setrehus/fjøs både ovanfor og nedanfor skogsbilvegen.p1120539Skogsbilvegen er slak og  stille. Enkelte plasser er det laga til så ein kan setje seg ned og ta ein pause.
p1120546    p1120552
Innerst i Tippaskogen går skogsbilvegen over til skogsveg og underlaget blir litt meir ujamnt, men fremdeles godt å kome seg fram til fots og på sykkel. Det går også ann å kome fram med  sportsvogn om ein har store hjul.p1120554Ved Sevlandsetra/Brekkefoten, like ved postvegen som går over Brekka, står ei bålhytte som  fritt kan nyttast av alle som vil. Denne er bygd av entusiastiske pensjonister og  i regi av Haugen i.l, Harpefossen skisenter og Gjensidigestiftelsen.  I bålhytta er der bålpanne, ved og fyrstikker. Her kan ein kose seg både vinter og sommer.
p1120567  p1120568p1120570p1120573
Ved Brekkefoten kjem denne turen innpå  den Trondhjemske postvegen/grusvegen og følger den framover Hjelmelandsdalen igjen.
Velger ein å gå til høgre starter ein på stigninga på den trondhjemske postvegen over Brekka, som går mellom Hjelmelandsdalen og Bjørkedalen. Anbefaler alle å ta ein tur over Brekka til Bjørkedalen.  Skriv litt om den traseen lengst nede i innlegget.
Like etter at ein er komt innpå postvegen/bilvegen kjem ein til Sevlandsetra. Denne setra høyrer til gardane på Sevland, Engeland, Balsnes og Halsteinslid.
p1120577Bjørnhovdesetra høyrer til gardane på Bjørhovde. Bjørhovde er ei grend på vestsida av Hjalma lengst nede i Hjelmelandsdalen.p1120584p1120586Ljøsurbrua er ei flott gammal bru. Ei av mange bruer som enda finst på den Trondhjmske postvegen. Her er eit fint utgangspunkt til fleire turer. Det er skilta til Kloven, Ljøsuregga, Sandegga og Kjenndalen. Dette er turer av variert vanskegrad.p1120592
p1120597
Naustdalsetra høyrer til gardane i grenda Naustdal som ligg heilt nede ved Eidsfjorden.p1120609Når ein har passert Naustdalsetra er det kort vei fram til parkeringsplassen på Harpefossen og utgangspunktet for denne turen.
Om vinteren blir vegen fra Harpefossen og over Brekka stengd. Når snøen kjem blir deler av den nytta til skiløyper.

Rundturen fra Harpefossen-Tippaskogvegen-Postvegen tilbake til Harpefossen er ca 9 kilometer og går i slakt terreng.

DEN TRONDHJEMSKE POSTVEGEN OVER BREKKA.

Når ein er i dette området anbefaler eg ein tur vidare over Brekka og til Bjørkedalen.
Vegen over Brekka er truleg einaste vegen i landet som er ein del av det offentlege vegnettet og som framleis er akkurat slik den var i 1826. Vegen er i seg sjølv eit veghistorisk minne, – ein smal veg med grusdekke som følgjer terrenget i krinklar og krokar, over bakketoppar og ned i søkk, akkurat slik vegen vart bygd og låg der frå tidleg på 1800-talet. Kor i landet kan ein køyre over ei steinhellebru bygd i 1827?! (kilde:Harpefossen skisenter)p1120618 p1120627
Langs den Trondhjemske postvegen kan ein sjå gamle rodesteinar og  milesteinar. På grensa mellom Nordfjord og Sunnmøre står ein grensestein av gammal type. Steinen er frå 1868 og markerer grensa mellom Nordre Bergenhus Amt og Romsdals Amt. Den markerer også grensa mellom Nordfjord Fogderi og Sunnmøre Fogderi.
Milesteinane vart plassert ut med ei mil avstand.
Høgaste punkt på overgangen mellom Hjelmelandsdalen og Bjørkedalen er på 414 moh.
Ta ein pause og nyt stillheita og la tankane gå til dei som i all slags veir og føre skulle fram med posten i tidlegare tider.
p1120619p1120621Når ein har passert det høgaste punket og starta nedstigninga kjem ein forbi Ljomtjønna og Vasslidvatnet. No vil ein kome til fleire flotte steinbruer. Imponerande byggverk som har stått i mot store vassføringer i mange år.p1120631p1120635p1120637p1120638p1120641p1120642Nedstigninga til Bjørkedalen er bratt, men med eit flott utsikt mot Bjørkedalsvatnet og fjella Keipen 944 moh og Vassendfjellet 1134 moh.p1120649

Kart over turen finn ein på Ut.no: Trondhjemske postveg – Tippaskogen denne er beskrevet motsatt veg.
I sogeskrift for Eid (2008) kan ein lese meir om Den Trondhjemske postvegen over Brekka.

GOD TUR I NYDELEG TERRENG!

« Eldre innlegg Nyere innlegg »

© 2024 nytnaturen.no

Tema av Anders NorénOpp ↑