Turopplevinger, turforslag, nyt naturen

Måned: august 2017

Terdalssetra – Terdalsvatnet

Terdalen er ein av sidedalane i Hornindal og ligg nesten på grensa til Møre og Romsdal fylke og Stranda kommune.
Turen min inn Terdalen går fra garden Lyngvoll, ein fråflytta gard som blir godt vedlikehalden.
Like før siste huset før fylkesgrensa, ta av på grusveg og køyr ca 400 meter. Parker ved ei utviding like før dyrka marka på Lyngvoll. Gå grusvegen gjennom tunet og vidare på skogsvegen.Skogsvegen går langs dyrka marka eit stykke før ein kjem til utmarksledet. Det er beitande dyr i marka så lat att ledet/grinda.
  Følg skogsvegen så langt som den går og vidare i rås. Den er sporadisk merka med raude prikker men er tydeleg i terrenget så ikkje vanskeleg å finne rette vegen.
Etter knappe 1,5 kilometer kjem ein til Terdalssetra. I alt seks bygninger står på setra. På denne setra, som på mange setrer rundt om, er bygningane av varierande tilstand. Nokre av nyare dato andre til nedfalls.
Frå setra har ein fin utsikt mot gardane i Kjellstadlida og på Trondstad.Turen går vidare bak om setrevollen. Der kjem ein innpå skogsveg som kjem opp fra Muldsvor.  Føl skogsvegen til endes.
Ein er no komne inn på ein del av trasen for ultraløpet Hornindal Rundt. Løypa for det løpet kjem ned fra Muldsvorhornet (940 moh) og føl skogsvegen til Muldsvor.
Denne turen føl dei kvite merkingane eit stykke opp fra skogsbilvegenden til ein kjem til eit tydeleg stidele. Der held ein til venstre og går vidare på tydeleg sti først i åpe landskap deretter eit stykke i lav bjørkeskog.Snart åpner landskapet seg og ein går på tydeleg rås med stigning som ein nesten ikkje merker. Heile tida har ein Terdøla brusande på venstre sida.
Terdøla har sitt utsping i Fossevatnet (988 moh) og renn i nordleg retning til dalbotnen  øverst i Hornindalen. Her snur elva mot vest og renn ihop med Sætreelva og danner Honndøla, som fortset mot Hornindalsvatnet.    Terdalen ligg mellom Knutsdalen,  som ligg i Hornidal kommune og Røyrhusdalen, som ligg i Stranda kommune. I botnen på dalen ligg Holtafjellet (1479) og det fjellet er grensefjell mellom tre kommuner. Hornindal, Stranda og Stryn.
Terdalen er eit flott turområde både vinter og sommer, med sin slake stigning mot Terdalsvatnet. Også Røyrhusnibba er eit flott turmål fra denne dalen.Etter kvart kjem ein fram til Terdalsvatnet (900 moh). Ei einsleg hytte står ved vatnet godt forankra i bakken.  Her er det berre å finne roen og nyte stillheita. Sauene som beiter i lida og fisken som vaker i vatnet er med på å gjere turen fullkommen.
Ser ein mot nord ser ein blant mange fjelltopper Hornindalsrokken med sine 1527 meter.Turen kan ein gjere lenger ved å gå på venstre side av vatnet, opp på reset og inn til Fossevatnet (988 moh).På veg frammatt dalen ser ein tydeleg  fjella i nord, bla. Hornindalsrokken og  Rokkekjerringa.Turen fra Lyngvoll og inn til Terdalsvatnet er knappe 5 kilometer og med ei stignig på 520 meter.

Sonjahytta i Holmøyane

Sonjahytta i Holmøyane ligg høgt og fritt opp under Glitreggja. Den første hytta på plassen vart bygd i 1932 og var eit felles prosjekt for folket i Holmøyane. Hytta fekk namnet sitt etter Sonja Hennie som var svært populær på den tid hytta vart bygd, og som vant OL-gull i kunstløp det året. Historia fortel at karane som var med på byggeprosjektet var svært betatt av Sonja Hennie og kalte derfor opp hytta etter ho.

Den orginale hytta vart etter kvart i svært dårleg forfatnig og midt på 90-talet vart ny hytte sett opp. Også dette eit felles prosjekt av unge og gamle i  Holmøyane.
Utgangspunktet for turen til Sonjahytta er ved grendahuset Vonlund i Holmøyane. Ein kan velge om ein vil gå heile turen fra riksvegen eller om ein vil køyre bomvegen som går nesten til Utigardsetra. Det er gode parkeringsmoglegheiter på begge plassane.
Fra riksvegen til Sonjahytta er det knappe 5 kilometer med ei stigning på ca 700 meter.
Skogsvegen går nesten til Utigardsetra. Ved Hågaledet står det kasse for bomavgift. Den betaler ein sjølvsagt om ein tek bilen opp i terrenget.Utigardsetra er setra som høyrer til garden Holmøy. Der er kun eit sel som står no. Ein fin plass å ta ein pause og nyte utsikta over Hornindalsvatnet og bygdene rundt.
    
Frå Utigardsetra går turen vidare mellom dei nedramla fjøsane. Råsa er tydeleg og delvis merka. Von i.l har prosjekt på gang der dei skal merke og skilte etter norsk standard. Første stykket fra setra går gjennom eit granfelt. I granfelt kan det ofte være vanskeleg å følge råsa, men der er raude merker på granleggane så ser ein godt etter finn ein rett veg.
    
Råsa går langs Holmøyelva eit stykke. Etter kvart svinger råsa mot søraust og det blir bratt det siste stykket opp på Sætrefjellet. Men ein får lønn for strevet når ein ser den fantastiske utsikten frå Sætrefjellet som ligg 670 moh.   Fra Sætrefjellet ser ein så vidt i Eidsfjorden og vidare Heggjabygda, Strand, Furefjerding, Navelsaker, Otterdal, Grodås, Kongsvik, Kjøs, Maurset, Grenda med Svingesetvatnet, Hatledal, Dalane og Langesetvatnet. Ein ser også ned att til Holmøyane og Holmøyvika.Fra Sætrefjellet går råsa søraustover i småkupert terreng. Ein ser ikkje hytta før ein plutseleg er der. Da er det berre å setje seg ned og nyte stillheita.
Ved Sonjahytta er det også bygd eit uthus med utedo. Ingenting å seie på utsikta fra utedoen og når ein i tillegg får poesi til underholdning må ein berre nyte stonda.
   
Både Sonjahytta og utedoen er åpen og kan benyttast av alle. Inne i hytta finn ein hytteregler og informasjon om korleis ein betale for opphaldet.
Hytta har ein kontakt person, for tida Hans Holmøyvik, som skal kontaktast for avtale om leige. Aksjonærane har førsterett om det er stor pågang.
Inn i hytta er det god plass. Stor sofa, ved ovn og ein kjøkkenkrok med gassbluss. Ein hems over halve hytta gir god plass for overnatting på madrasser. Ut fra oppslag om bruken av hytta les ein at det koster kr 40,- pr natt å overnatte.    
Området rundt hytta er med lav vegetasjon, små bergknauser og små vatn som gir liv i terrenget. Fra hytta er det fleire turalternativ. Det er planer om å skilte til Glitreggja. Også turen gjennom Holmøyskaret er fin.Kart over turen finn ein på UT.no: Sonjahytta i Holmøyane.

GOD TUR OG NYT DEN FLOTTE UTSIKA.

Den Trondhjemske postvegen fra Faleide til Øyebakken.

Den Trondhjemske postvegen går frå Bergen til Trondheim og er ein kulturhistorisk veg på om lag 700 kilometer.
Ved kongeleg forordning av 1786 vart det fastlagt ei postrute med postgang kvar veke mellom det som den gongen var landets to største byer Bergen og Trondheim.
Postvegen gjekk i same trase som eldre vegar, men det vart også bygd nye vegparsellar etter den tids vegbyggingsprinsipp, det franske rinsippet, med mest mogeleg rett vegar. Til Faleide kom posten i robåt frå Utvik, ein rotur på ca 1 mil.
Den Trondhjemske postvegen kom til Faleide i 1795 og dette skapte etter kvart stor aktivitet i den brattlendte grenda. Fleire handelsmenn etablerte seg der. Også eit hotell, Tendens Hotell, vart bygd på Faleide.
Frå 1867 vart postruta over land lagt ned og posten vart i hovudsak sendt med dampbåt frå Bergen til Ålesund. Den indre ruta frå Faleide til Hellesylt var i bruk til 1912.Utgangspunktet for turen er ved den tidlegare butikken og kaibyningane (fra 1863). Der er gode parkeringsmoglegheiter. Der kan til tider være ein del køyring av tømmer til tømmerkaia så parker godt ut til sida.
Turen starter med å gå opp Naustbakken og grusvegen vidare forbi gardane Midtigard, Inigard og Utigard. Ein ser gammalt verneverdig bygningsmiljø, mellom anna ved garden Utigard Faleide. Der var det postkontor, skysstasjon og tingstad.
   
   
Frå Faleide deler postvegen seg i to tarasear, den gamle bratte frå 1700-talet og ein nyare trase fra 1855. Denne turen føl den nyaste trasen.Når ein har passert gardane på Faleide kjem ein til Faleide skulemuseum. Dette vart offisielt åpna i 1998. Det vart lagt ned eit stort frivilleg arbeid i museet , samt at både kommunale og statlege midlar er nytta for å setje i stand museumet. Føremålet er at Faleide skulemuseum skal være eit offentleg museum for bevaring, dokumentasjon og formidling av Stryn kommune si felles skulehistorie.
   
Postvegen er tydeleg i terrenget og ikkje vanskeleg å følge.  Svarstad/Faleide Vel har gjordt ein kjempe jobb med å rydde langs vegen mot Vegtun. Dei har også sett opp bord og benker.  I krysset der den gamle vegen går til Sætren er det plass til mange.Da postvegen var i bruk var vedlikehaldet oppdelt i roder og  fordelt mellom bøndene i distriktet. Dette var ordna slik at alle skulle ha omlag same avstand til si rode. På bilde under ser ein Navelsakerstykket, dvs det var bønder fra Navelsaker som hadde vedlikehalde på dette stykke av vegen.Postvegen krysser  Panoramavegen ved Vegtun og fortset paralelt med RV 15. Etter kvart flater vegen ut og vegen går i meir myrlendt terreng. Når ein kjem til krysset skal ein halde til venstre. Vidare går postvegen på sørsida av Langesetvatnet.  Her har privatpersoner og gunneigarar sett opp benker så her er det moglegheiter for å ete nista si eller berre høyre på stillheita.
Langs Den Trondhjemske postvegen fra Faleiede til Øyebakken er det lite skilting.  Enkelte plasser (i kryss) kan ein sjå eit treskilt med posthornet på. Det er mange stadnamn langs denne turen som alle har ei historie.  Her ved dei mørke hamrane og granfeltet heiter det
Moldbrekka. Eit stykke lenger framme heiter det Dansebakken. Der samla folk  seg for å danse da krigen herja.
   
Området rundt Faleide og Markane  er store vidder med furuskog. Det som særmerker Markaneområdet er transport av skipsmastrer etter gamlevegen til Faleide, der dei vart skipa ut. Dei største skipsmastrene kunne vera opp til 25 m lange. Det var som regel dugnad ved slik transport, 6-8 hestar med mannskap. Ved Halvkannebakken var det bratt og særleg vanskeleg å komma over med tunge og lange lass.   Historia er at når dei skulle køyre dei store mastrene over denne kvasse bakketoppen so fekk dei ikkje hestane til å drage mastra over Halvkannebakken før dei hadde fått drukke ei halvkanne med brennevin. No vart vel ikkje hestane so mykje sterkare om karane drakk ei halvkanne brennevin, men det var vel heller at dei vart meir høgrøysta og slo hestane hardare som er forklaringa på at dei kom over. Det vart vel og eit pressmiddel mot den som skulle ha frakta mastra for å få hallkanna fram, for fekk dei ikkje halvkanna kom dei heller ikkje over bakken.
Litt lenger ute står også ein benk. Der heiter det Kvile. Det var ein naturleg og kjærkomen plass å få kvile etter stigningane som hadde vore på vei inn bygda.Postvegen etter den opprinnelege trasen kan mange plasser være vanskeleg eller umogeleg å finne. Nye vegar har kjeme til, hus og andre bygninger har blitt bygd, dyrka mark har «ete» seg inn på trasen, eller den er rett og slett så attgrodd at det er umogeleg å gå den.
Når ein kjem til garden Skogtun går postvegen på dyrka marka. Første stykke held ein heilt til venstre i bøkanten , passerer ei steinklopp og skråer over til høgre sida og fortset mot garden Myrhaug.
   
Etter å ha passert Skogtun kjem går turen gjennom beitet og gardstunet  Myrhaug før den kjem inn på bygdavegen og føl den forbi Bruheim, Kroken og til krysset ved Haugen.
   
Turen fortset til venstre i  krysset til Haugen, forbi denne flotte gardfjøsen og går ned i tunet. I svingen rett før tunet går ein til venstre og vidare til Flore sag. Denne trasen, fra Haugen til Flore og vidar til Sindre, er ikkje mykje gått men likevel grei å finne fram i.
   
Like før Flore sag ligg der ei  bru over elva. Rund rundt sagbruket og gå unnabakken ved ein sagmodhaug.
   
Fra Flore Sag og ned bakkane er det ein del skog, ta deg tid så ser du spor i terrenget etter den gamle vegen.
    
Når ein kjem ned dei bratte bakkane etter Flore sag kjem ein inn på ein skogsveg. Postvegen går delvis i den trasen og delvis ved sida av, men er heilt attgrodd. Føl skogsvegen til bygdavegen og fortset forbi garden Sindre. Heilt fram til 1970 gjekk postvegen gjennom tunet på Sindre.
Relatert bildeVidare føl ein grusvegen til den flotte skytebana til Hornindal og Markane skytterlag. Der svinger ein til venstre og kjem til den første av i alt tre steinbruer.Da riksveg 15 gjennom Markane vart ombygd i 1981 vart elva lagt om, og det nye elveløpet førte til brot i den Trondhjemske postvegen, mellom dei gamle historiske steinbruene i Sindreøyane. Statens vegvesen bygde ei 23 meter lang trebru over Storeelva, Teigabrua, dette vart den fjerde brua på den Trondhjemske postvegen i Sindresøyane.
Etter å ha passert Kvithellebrua føl ein den dyrka marka på venstre side og kjem snart til Teigabrua.
    Kryss riksvegen like ved buss skuret og ein er snart på brua over Storeelva.Like etter Storeelvbrua kjem ein til Nordaelvbrua.Etter dei flotte steinbruene går turen vidare på den gamle riksvegen, undergangen under noverande riksveg, og fortset til Øyebakken.   
Ved Øyebakken står oppslag om fiskekort og der er mogelegheiter for å betale fiskekort.
    

Heile turen fra Faleide til Øyebakken er ca 10 kilometer og har ein høgdeskilnad fra 0-215-100.

Kart over turen finn ein på Ut.no: Den Trondhjemske postvegen Faleide – Øyebakken

GOD TUR PÅ DENNE KULTUR HISTORISKE TUREN.

 

 

 

© 2024 nytnaturen.no

Tema av Anders NorénOpp ↑