Kategori: Skjåk

Hamserunda på Strynefjellet

2. september 2018 / Bodil Dybevoll / 0 kommentarer

Utgangspunkt for denne turen i Hamserunden er ved den store rasteplassen i Hamsevika på Rv 15 Strynefjellet. Ein kan også køyre Gamle Geirangervegen til bru over elva Hamsa like ved Breidablikk hyttefelt.
Første del av denne turen går på nydeleg grusveg. No hausten er det flott å sjå alle dei fine fargane som dekorerer terrenget. Sjøl planter som er visna og avblomstra har fine farger.Gode og tydelege skilt er sett opp og viser veg langs heile runden. Bildet under viser der ein tek av frå Gamle Geirangervegen. Turen går no vidare på grusveg eit stykke opp i hyttefeltet før det går over i rås.Ute på tur må ein huske på å snu seg og sjå på utsikten tilbake til utgangspunktet. Denne dagen gjekk styggeveiret gjennom Breidalen, mens vi som gjekk turen til Hamsetjønnin hadde berre fint veir.Denne turen er enkel å gå med ei stigning på ca 100 høgdemeter. Den er godt merka med skilt og raude merkjer på steinar. Når ein har kryssa elva ved første Hamsetjønni er råsa varda og T-merka.
Turen dreier nordaust over etter at ein har passert første Hamsetjønni/Hamsevatnet. På bildet under ser ein vidare inn Hamsedalen og fjell langt i det fjerne. Litt usikker men kansje er det Vesteråshornet (1530 moh) ein ser.Mot nordaust ser ein Krosshø (1857 moh). Denne dagen, i slutten av august ,med eit lite melisdryss. Når ein går oppover på vestsida av Hamsa kan ein sjå vardane på andre sida av elva som ein skal følge på turen tilbake til Hamsevika.På bildet under ser ein Hamsedalen/ Nordre Breidalen med alle sine tjønner. Går ein vidare gjennom Hamsedalen kjem ein til ei hytte som er eigd av Skjåk Almenning. Denne hytta kan ein leige for ein billig penge. Ta ein titt på den her: Kvitberghytta.
Vidare frå Kvitberghytta kan ein gå mot råsa som kjem frå Kolbeinvatnet. Eg har ikkje gått denne runden, men ser enkelt ut på kartet.Like ved der råsa krysser Hamsa er der ein varde og benk til å ta ein pause. Her er det fint å sitje og finne roen. Går ein turen om sommaren i varmt veir er mogelegheitene mange for å ta ein dukkert langs denne turen.
Det er trygg og god bru over elva. Her i frå går råsa nordover og kjem inn på den merka løypa til DNT sine sjølvbetjente hytter Kaldhusseter og Danskehytta. Denne turen føl T-merka rås tilbake til Hamsevika.
Fin rås og godt merka. Fjellet er verkeleg fint no hausten med alle fargane på vegetasjonen og den klåre lufta.Når ein nærmer seg Den gamle Geirangervegen krysser ein skomakerelva på god bru. Her er også rås som er merka til Danskehytta.
Like ved dette stidele ligg Hamsehytta, eit restaurert kulturminne.
Les meir om hytta og vegbeskrivelse her: Hamsehytta.

Kart over turen finn ein på Ut.no: Hamserunden

Starter ein turen frå rasteplassen i Hamsevika blir turen lenger enn det som kjem fram på ut.no

PRØV DENNE FLOTTE ENKLE TUREN HØGT TIL FJELLS!

Aursjoen i Skjåk

15. juli 2018 / Bodil Dybevoll / 0 kommentarer

Rett vest for kommunesenteret Bismo, på nordsida av elva, går det ein veg opp til ei av naturperlene i Skjåk kommune, Aursjoen.
Aursjoen har mange bruksområde. Det er eit rikt fiskevatn og det har vore brukt til vatnarvatn for gardane i Aurdalen.
Sidan 1920 har Aursjoen også vore regulert til kraftproduksjon.Namnet Aursjoen tyder innsjøen der ferskvassfisken aure held til. Vatnet er eit godt fiskevatn og har i alle tider vore nytta til å ta ut fisk som også vart brukt som betalingsmiddel for skatt til kongen og kyrkja i tidlegare tider.

For å kome til Aursjoen føl ein skilting til Jøingslie (Fv 485) og tek av til Aursjovegen. Aursjovegen er ein 9 kilometer lang grusveg som går til Aursjoen som ligg på 1098 moh.
Aursjoen er 7 kilometer lang og det er bilveg heilt til endes på vatnet.

Denne turen som starter i vest enden av vatnet er ein fin og enkel tur med lite stigning og i tydeleg rås. Langs råsa er det satt opp skilt som fortel om korleis skjåkverene har løyst problemet med å skaffe vatn til jordbruksområda i bygda.Det vart bygd vassveiter for å få vatnet til bygda. For å få til dette måtte dei utnytte terrenget best mogeleg. Den kortaste vegen var ikkje alltid den lettaste. For å unngå for mykje graving nivellerte dei terrenget slik at det ser ut som det renn motbakke. Til dette brukte dei eit reidskap som vart kalla vaterpass.
Når ein ferdes langs vassveitene må ein være forsiktige så ein ikkje øydelegg dei, for dei er framleis i bruk.

Flåtåtjønn er ei av mange tjønn som er utgangspunkt for mange vatningssystem. Om arbeidet med å lage vassveiter kunne sikre vatn lenger utover sommaren, vart det ofte bygd demningar ved tjønna. Sjølv om tjønna ligg høgt til fjells med lite nedsalgsfelt regnar det ofte her. Fjellet stoppar regnet her før det når hovuddalføret.
Når det skulle utførast større arbeid på vassveita eller demningane , var det vanleg å byggje seg eit krypinn, ei primitiv hytte til å overnatte i. Ved Flåtåtjønn står ei slik bu, Flåtåtjønnbu. Bua står alltid åpen.

Skjåk er ei karrig fjellbygd. Sjølv om den intense varmen i sommarhalvåret legg grunnlaget for gode avlingar, har fjellet også til tider hatt mykje å seie som forvinne. Mose var ein av desse ressursane som vart nytta. Og mose ser ein mykje av på denne turen.Turen vidare frå Flåtåtjønn går no vestover og etter eit lite stykke blir det jamn nedstigning mot Jemnheimstjønne og Kitilstadtjønne.
Vassretten var viktig og gardane i bygda hadde kvar sine vassveiter. Om det var fleire gardar som hadde vassrett i same vannveit vart det laga til vassdele slik at vatnet delte seg og rann i forskjellige retninger.I 1960 var det ei ny kraftutbygging fra Aursjoen. Det vart skote tunnel frå nede i lia og inn under Aursjoen. Denne er 1270 meter lang. Frå tunnelen går det røyrgate ned lida til kraftverket som ligg nede i dalen.
I dag blir færre av dei gamle vassveitene nytta til vatning, og dei gror att. Det er enklare og billigare å bruke krafta frå Skjåk 1 til å pumpe vatn frå Ottaelva og inn i vatningssystemet på gardane.
Vatnet frå fjellet blir nytta der det er lett å få det fram, fordi fjellvatn har betre temperatur enn elvevatnet i Ottaelva.

På slutten av turen får ein utsikt nedatt til bygda. Ein ser også grusvegen som kjem opp og rundar forbi Aursjobu. Det er ei sjølvbetjent hytte som er eigd av Skjåk Almenning.
Ein ser også snødekte fjell i Jotunheimen og Lodalsskåpa.

Denne rundturen er ca 5 kilometer og med ei stigning på 110 høgdemeter.

Kolbeinvatnet

11. oktober 2017 / Bodil Dybevoll / 0 kommentarer

Kolbeinvatnet ligg i Tafjordvassdraget og er regulert som magasin for kraftverka lenger nede i vassdraga. Dette vatnet ligg både i Sjåk kommune i Oppland og i Stranda kommune i Møre og Romsdal.

Utgangspunktet for turen er på Geirangervegen (Rv 63), på ei utviding like før Djupvatnet, ca 4 kilometer frå Geirangerkrysset.

Der går ein anleggsveg paralelt med den T-merka råsa opp til Kolbeinreset. Det har i sommar vore utført arbeid med store maskiner i aust enden av vatnet og det var i den perioden også anleggsveg langs vatnet. Arbeidet er avslutta og det er no ein smal veg/køyrespor langs vatnet i tillegg til den merka råsa.Dette utgangspunkter er også starten på turen til Kaldhusseter. Da går ein til endes på Kolbeinvatnet (1111 moh), vidare til Flavatnet, Fremste Viavatnet (1000 moh)og til Heimste Viavatnet (1001 moh). Der deler råsa seg og ein har to alternativ vidare. Ein kan gå på venstre sida av Såthaugane til Slettdalsvatnet og vidare ned Storkaldhusdalen eller ta til høgre for Såthaugane til Fagerbotnvatnet og vidare forbi Middagshornet og ned til Sauebotn.

Fra Kolbeinreset har ein fin utsikt tilbake til Djupvatnet (1016 moh). Djupvasseggja (1546 moh) ruver høgt over vatnet. Til høgre for Djupvasseggja ligg Grasdalsreset og bak der Skjerdingsdalsbreen, Blåtind og Skjerdingsdalseggja.

Det er eit stille og mektig område når ein kjem opp på Kolbeinreset og starter turen langs vatnet. I tillegg til køyresporet er der merka varder der råsa går.
For dei som er intresert i fisking så er det ørret i vatnet. Ein må ha fiskekort for å fiske og det er det Sjåk Bygdeallmenning som administrerer.
Kolbeinvatnet er eit av i alt fem vatn som er regulerte i vassdraget. På reset er det sett opp skilt med forklaring om området som inngår i vassdraget og forhandsregler ein må ta.Ein pause ved vatnet der ein ser tilbake til reset og alle fjella med snø på er balsam for sjela. Stillheita er komplett. Dette er ein lett tur med minimal stigning. Fra utgangspunktet til Kolbeinreset er det ca 100 meter stigning.Det er fin og lav vegetasjon å gå i om ein velger vekk både anleggsvegen og råsa. Fint å berre setje seg i den lave mosen og nyte. Området er også fint for ein joggetur.

Kart over turen ligg på Ut.no: Kolbeinvatnet

PRØV DENNE LETTE TUREN I NYDELEG TERRENG!

Billingen Seterpensjonat – Diktarstien og Steinbrua

3. juli 2016 / Bodil Dybevoll / 2 kommentarer

Ekteparet Marianne Stensgård og Arnstein Fjerdinggreen driv Billingen Seterpensjonat. Det gamle tømmerhuset har blitt flytta fra Ramstadstronda i Skjåk til Billingen. Dette er eit pensjonat med spesiell atmosfæren. Tømmerhuset er nydeleg innreia og det er teke vare på sjela i huset. No står det der ved sidan av den brusande elva Tora, klar til å ta imot gjester fra fjernt og nært. Seterpensjonatet serverer lokalmat både frå eigen gard og ellers i Gudbrandsdalen og dei har rom for overnatting i 2 etasje. Det er skilta fra Rv 15, så ta turen bortom og kjøp ein kopp kaffi og ei vaffel eller kanskje søndagsmiddagen.
Billingen Seterpensjonat tek også imot lukka lag som bryllaup, komfirmasjonar og andre små selskap i skuldersesongane.
Billingen Seterpensjonat er også utgangspunkt for mange flotte turer i området. Her ligg DNT-stiar, landskapsvernområde og fjell så langt ein kan sjå og gå.

Her kan ein følge Billingen Seterpensjonat

DIKTARSTIEN / UTLEGGSBRUA
Diktarstien vart laga til i forbindelse med 100 års jubileet for diktaren Jan-Magnus Bruheim.
Diktaren var fødd i Skjåk og budde nesten heile sitt liv der. Han debuterte , 27 år gammal, med diktsamlinga «Stengd dør». Bruheim gav ut 40 bøker, gjennom like mange år. Det var mest lyrikk og barnebøker, men også prosabøker. Jan-Magnus Bruheim hadde i mange år hytte på Billingen. Her kunne han la seg inspirere av naturen og finne fred og ro.
Langs Diktarstien er det sett opp åtte plater/skilt med dikt av Bruheim.
Når du går langs Diktarstien så ta deg tid til å lese desse vakre dikta. Som ein ser av bildet så er råsa godt trakka. Denne turen er ca 700 meter, og går opp på den eine sida av elva og nedatt på den andre. Ein kryssr elva nedanfor samløpet mellom elvane Tora og Føysa. Når ein skal krysse elva går ein over ei gammal utleggsbru. Denne brua er truleg bygd på 1700-talet, kansje tidlegare. Dei mange elvane i området rundt Billingen har gjordt det vanskeleg å bruke og ta seg fram i terrenget.Brua vart bygd for å lette på dette. Når brua kom vart det enklare å reise gjennom Billingsdalen til Vestlandet uten å vade store elver.Denne utleggsbrua er bygd etter eit prinsipp som er veldi gammalt.
Det meste av den gamle brua fall ned i 1986. I 2008 vart brua bygd oppatt med delvis bruk av det gamle tømmeret. Trygt og godt å gå over. Spektaktulert med den store elva fossande under.Stien/råsa er tydeleg og godt merka heile vegen. Enkelte plasser er det laus grus, men ikkje problem å ta seg fram. Nyt freden og roen, i all elveduren, slik diktaren Jan-Magnus Bruheim gjorde når han var i distriktet.

STEINBRUA
Billingen Seterpensjonat er og så utgangspunkt for andre flotte spektaktulære turer. Runden til Steinbrua er ein av dei. Denne er også laga til som ein rundtur eller ein kan gå opp og ned på same sida av elva Føysa.
Utgangspunktet er det same som til Diktarstien/ Utleggsbrua og turen er godt skilta og merka. Rundturen om Steinbrua er 3,5 kilometer.Stidele mellom Diktarstien/Utleggsbrua og stien til Steinbrua tydeleg i terrenget og godt skilta.

Stien/råsa går etterkvart lenger inn i skogen og ein kjem inn i Reinheimen Nasjonalpark. Her får ein sjå store, gamle mektige furutred som er hundrevis av år gamle.
Furu (Pinus sylvestris) utgjer ein stor del av elgen og storfuglen si vinterføde. Furu som veks opp mot barskoggrensa, blir og kalla malmfuru fordi den veks seint, har tette åreringar og derfor har stor malmandel.

Ulvelav er ein sjeldent vekst ein får sjå på turen. Den veks særleg i gammal furuskog, på daud ved. Ulvelav er giftig. Den vart i tildlegare tider brukt som gift i ulveåte, derav namnet. Fram til 1800-talet var ulvelav handelsvare, og i Sjåk vart den sanka og seld på marknader rundt om i landet. Den vart også brukt til farging av garn. Ulvelav er raudlisteart og klassifisert som sårbar, og er sjeldan.

Når ein kjem ut av skogen dreier stien/råsa mot elva igjen. Ein kan tydeleg høyre at elveduren blir sterkare. Det er spennande å gå turen når ein ikkje veit kva som ventar ein. Og terrenget blir mektigare og mektigare.
Denne steinbrua er eit resultat av dei store geologiske endringane som skjedde for ca 10 000 år sia, da den siste istida i Skandinavia tok slutt. Da isen trekte seg tilbake vart store vassmengder frigjorde. Desse danna elvar som grov seg ned gjennom lausmassane og fast fjell. Slik vart gjølet i Føysa danna.
Den store steinen som no ligg nedklemt i gjølet har glidd ned og lagt seg til ro. Den ligg no fastklemt i gjølet som ei bru. I den lokale folketradisjonen er skapinga av denne merkelege brua trolla sitt verk.

Å krysse denne brua kan by på utfordringer for enkelte. Her er ikkje noke form for sikring så ein må vise stor forsiktigheit. Det er langt ned i gjølet og elva er stor. Har ein barn med må dei passast godt på. Oppsteget til steinen er høgt og kan også være vanskeleg for noken. Ta aldri sjanser.

Turen vidare på vest sida av elva gir panoramautsikt. Mot nordvest ligg Torsdalen og alle stiane/resen som fører inni fjellheimen. Til venstre på bildet kan ein så vidt sjå elva Tora. Fjellet bak er Vulueggi på 1771 moh.
Mot sør sørvest ser ein Vuluvatnet og Ottaelva. Lengst bak ser ein Skridulaupen 1962 moh.
Nedstigninga på denne turen går mellom dei to store elvane Føysa og Tora. Ein krysser elva Tora når ein nærmer seg setra. Når ein nærmer seg Billingen Seterpensjonat går dei to elvane ihop til eit løp og renn vidare ned i Ottaelva.Naturen har, langs heile denne turen, krydra terrenget med sine eigne skulpturer. Det er berre å studere og nyte.Når ein nærmer seg setra krysse ein elva Tora på Seterbrua. Denne brua er bygd av setereigarane på Billingen. Det er usikkert kor lenge det har vore bru her, men brua er svært gammal. Brua er lagt der innsnevringa i Tora elv er på det trongaste. Avstanden mellom brukara er akkurat så lang at lengda av ein tømmerstokk rekk over. Derfor blir ei slik bru kalla stokkbru.Billingen er ein av dei eldste setrane(seterstulane) i Skjåk. Ein veit at det har vore seter her i år 1665. Namnet Billingen har sitt opphav i det norrøne språket og tyder tvilling. Dette kjem truleg av at setra var delt i to. Øverstulen og Nerstulen. På setrane hadde dei geiter og kyr . Budeiene ysta ost og kinna smør av mjølka. Desse produkta vart frakta ned til bygda med kløvhestar. Rundt 1920 bygde dei seterysteri på Billingen, der alle setereigarane leverte mjølka og hadde felles ysting.
Ysteriet stod der som Billingen seterpensjonat står no. Bygningen som var ysteri vart flytta til Hamsevika og er no privat hytte.Når ein har passert setra og går langs elva kjem ein snart til der dei to elvane møtes. Der durer det godt. Like etterpå kjem ein til utleggsbrua som ein gjekk over om ein tok ei runde i Diktarstien.Ta deg tid til ei ekstra stund her på Billingen Seterpensjonat. Ein kan nyte utsikten og atmosfæra fra kafèn inne eller ta med kaffien ut og kome nærmare naturen.