juni 2016 – nytnaturen.no

Maragjølsetra/Rotisetra ligg oppe i Maragjøldalen, like ved sida av Maragjølet. Det er mange sel på setra, men berre ein fjøs. Dei andre sela har fjøs i underetasjen. Det kan være litt forvirring angåande namnet. På kartet står det Maragjølsetra, men denne setra blir også kalla Rotisetra. Fra gammalt av er det det som er rett. Dette fordi bruka på garden Roti leigde setregrunn og beite av garden på Skauset. Fra Roti til Skauset er det 8 kilometer så dei hadde ein lang setreveg. Dei hadde lov til å ræse buskapen langs bøgarden fra Roti til setra, ein dag om våren og nedatt ein dag om hausten.Utgangspunktet for turen er ved garden Skauset, på sørsida av Hornindalsvatnet, like ved Rv 15. Ein kan velge om ein vil gå heilt fra riksvegen eller køyrer skogsvegen til høgaste punktet, ca 1,5 kilometer. Om ein vel å gå heile vegen er der god parkeringsplass ca 200 meter ovanfor tunet.

Skogsvegen er fin å gå og eg anbefaler å gå heile vegen. Da får ein med seg flotte utsiktspunkt underveis.

Her er det laga til ein fin plass for pause. Den kan ein nytte både på oppovertur og på returen. Nydeleg utsikt. På bildet ser ein gardane i Lindvik, Hestefjellet og Sunndalsnibba.
Brunstbua.
Når ein kjem opp og skogsvegen flater ut kan ein sjå ei jaktbu, «Brunstbua», på venstre sida. Råsa til setra går opp til høgre litt lenger framme i vegen. Tydeleg tillaga der råsa starter. Eit skilt med Rotisetra står i vegkanten.
Første stykke etter at ein har gått over i råsa er der ein del skog , men landskapet åpner seg inni mellom og utsikten er upåklageleg. Her eit bilde av Sunndalsnibba og Kyrkjefjellet. Ein kan så vidt skimte gardane på Aasebøen og i Frislida i Heggjabygda.

Råsa er tydeleg å grei å følge. I starten er det litt myrlendt, men ikkje vanskeleg å ta seg fram. Ein kjem også fram på parti som er flate og ein kan rusle roleg i skogen. Eit par skilt fortel om plassnamn, men eg kjenner ikkje til bakgrunnen til namna.


Neresetra er ei seter som var brukt som vårseter, før det var gode nok beite på Maragjølsetra. Selet er høgt og med plass for buskapen i underetasjen. Fareskiltet som ligg utanfor selet var noko malplasert. Eg såg ingen farer.
  Selet med fjøs i underetasjen på Neresetra.
  Løypestreng fra Neresetra og opp på kanten.
Råsa er tydeleg og godt trakka. Første stykket frå Neresetra går i myr også i eit bratt parti før ein er oppe på kanten.

Utsikten når ein kjem opp på kanten kan ta pusten frå ein. Både vestover og austover er det sorslagen utsikt. Heldige er dei som kan nyte kaffikoppen sin der ein tidleg morgen eller kveldsmaten når kveldssola skin frå vest.
Ein ser gardane i Lindvika på andre sida av Hornindalsvatnet. Til venstre for gardane ligg Vedviknibba. Også eit fint turmål. Vidare ser ein Kjellvorneset, Mogrenda og Nes. Austover kan ein sjå heilt til Grodås.
Setreråsa går vidare bakover fra kanten og hyttene. Ein har knapt begynt å gå før ein er framme. Setra ligg der med fin utsikt austover mot Hornindalsvatnet og bygdene på nordsida av vatnet. Ein ser Kyrkjefjellet og Sunndalsnibba med Sunndalskaret i horisonten. Går ein råsa bakover forbi setra kjem ein nærmare Maragjølet .Spesielt å sjå elva korleis ho ligg langt der nede i terrenget. Det dura godt når det er mykje vatn i elva.
Maragjølsetra/Rotisetra ligg på 479 moh og turen opp fra Skauset er ca 3,5 kilometer
   Maragjølet

Kart over turen finn ein på Ut.no: Maragjølsetra/Rotisetra

PRØV TUREN OG SJÅ DEN FINE SETRA OG DEN STORSLAGNE UTSIKTEN!

Strandasetra ligg oppe i dei bratte berga ovanfor dei to gardane på Strand mellom Stryn og Loen. Det var litt av ein setreveg dei hadde når dei skulle ha krøtera til seters.
Strand hadde to setrar. Nedsetra og Høgesetra. På Nedsetra var setringa slutt tidleg på 1900-talet. På den setra kan ein så vidt sjå selmurane i terrenget. På Høgesetra (Strandasetra) var setringa slutt ca 1918.Turen starter ved skogsvegen som går opp mellom dei to gardane, og ein føl skogsvegen ca 200 meter til det flater ut. Ta stikkvegen til høgre. Føl den og sjå etter raude merker i skogkanten. Der starter råsa. Råsa til setra er tydeleg og enkel å følge. Den er merka med raude band og nyleg rydda.
Ta til høgre før stolpane.
  Raude merker markerer starten på råsa. Råsa er nyleg rydda for vindfall.
Denne setreturen er ein av dei brattaste setreråsene eg har gått. Mange ganger på turen studerte eg på korleis dei fekk krøtera med seg til seters. På den tida var turen til seters noke dei måtte gjere. No går ein turen av nyskjerrigheit og av eigen fri vilje.

Her går råsa forbi ei grov og er der vatn er det lurt å fylle vannflaska. Kaldt og reint vant er godt i bakkane, iallefall år sola står rett på og steiker.

Mange plasser ser ein tydeleg at det fra gammalt av har vore jobba med råsa. Enkelte plasser, i dei brattaste partia, er det lagt opp stein til trappetrinn. Akkurat som sherpanene fra Nepal gjer mange plasser rundt om i fylket no.
Når ein har plukka ein del høgdemeter kan ein finne åpninger i skogen. Og går ein nokre steg tilsides fra råsa får ein eit nydeleg utsikt ned att til Strand, over til Vanberg og til Avleinstranda og Muristranda i Olden.På andre sida av fjorden er det full aktivitet på anlegget på Rv 60 Olden – Innvik. Der blir det jobba med moderne veg i store kontrast til den gamle setreråsa som denne turen går på.

Om setreråsa er bratt så flater den også ut innimellom. Da kan ein få att pusten og muskelaturen får kvile litt før neste bratte. På eit av dei bratte partia har eit rotevelte teke råsa. Men dei som har rydda setreråsa har vore kreative. Ein stødig og god stige gjer det no enkelt å kome seg fram.
  Stødig og sterk stie erstatter råsa.
Like etter krysset der råsa kjem fra Stryn ligg Nedsetra. Eg har blitt fortalt at der kan ein sjå dei gamle selmurane. Eg må innrømme at gjekk rett forbi. Ein skal være observang heile tida om ein skal få auge på alt som skjuler seg langs gamle veger.
I boka som Kjell Råd har skreve om setrane i Olden og Loen sokn kan ein lese at fra Vanberg hadde dei griser i hamne på Nedsetra. Dei rodde grisene over fjorden og jaga dei til setra. Grisene søkte ly under ein hiller når det var stygge veir. Eit stykke etter krysset kan ein sjå ein hiller til høgre for råsa. Kansje var det der grisene fann ly. Tørt og fint er der iallefall.Høgt og fritt på ei lysning i skogen ligg Strandasetra. Der står to sel. Der er også murer igjen etter ein stor fjøs som fortel om arbeid og slit.
Etter å ha gått dei bratte bakkane opp til setra er det godt med ein pause. Her kan ein nyte utsikta til fjella i indre Nordfjord. Turistbygda Olden og dei flotte fjella Melheimsnibba, Hovfjellet med Ramnefjellbreen, Strandanibba med Årnesbreen og det mektige Skarsteinsfjellet kan ein skimte mellom treea.

AARHEIMSETRA

Råsa vidare til Aarheimsetra går i utkanten av setrevollen på Strandasetra. Like etter Strandasetra kjem ein opp på Langemyra. No flater terrenget ut og det blir lettare å gå. Det er ein liten kilometer og ca 70 høgdemeter mellom desse to setrane. Aarheimsetra ligg på ca 660 moh.
Det har opp gjennom åra vore fleire vegar til Aarheimssetra. I setreboka til Kjell Råd kan ein lese at den første vegen gjekk om Sætre. Seinare vart det ordna med veg i Stansane. Setretausene brukte alltid den vegen. Dosabakken var eit kvile på vegen opp Stansane. Her kledde setretausene av seg «dosa», skjørtet, for å være lettare kledt når dei skulle gå vidare mot setra. Ein anna veg til setra gjekk opp Kjerringfjellet og Reset. Denne vegen vart kalla Stigane og det var helst mannfolka som brukte den når dei skulle til setra.
Om turen til setra er travel så betaler det seg med den panoramautsikten når ein er komt opp.
Nyrestaurert sel på Aarheimsetra.Panoramautsikt fra Aarheimsetra

Denne flotte store gamle furua står på Langemyra mellom Strandasetra og Aarheimsetra.

Råsa fra Aarheimsetra via Strandasetra og nedatt til skogsvegen som kjem opp fra Aarheim er fin og tydeleg. På ein plass har den sklidd ut , men den er reparert og ikkje vanskeleg å forsere verken oppover eller nedover.
    Stilt i skogen.
Når ein kjem ned på skogsvegen har ein fleire valg. Tek ein til høgre og føl skogsvegen kjem ein ned til Aarheim. Tek ein til venstre føl ein skogsvegen og rås til Staveneset. På Staveneset har ein to valg. Ein kan følge råsa til Visnes eller skogsvegen tilbake til utgangspunktet på Strand.
  Skogsvegen fra Aarheim.

Råsa tar av fra skogsvegen og går inn Saurdalen og vidare ned til Staveneset.

På Staveneset kan ein velge råsa til Visnes eller skogsvegen tilbake til Strand.
Tilbake ved utgangspunket på Strand.