Turopplevinger, turforslag, nyt naturen

Måned: november 2014

Har du lyst til å bli med på tur?

P1080982Ein nydeleg haust er over og vi har gått inn i vintertida.  Snøen let vente på seg , til fortvilelse for noken og til glede for andre.

Siste åra har eg ikkje brydd meg så mykje om snøen og skiføret.  Dette fordi helsa ikkje har tillatt fysisk aktivitet av den sorten. Men fysisk aktivitet er viktig uansett årstid så om vinteren  har det blitt  haudelyktturer langs vegane eller i terrenget.

For mange er det eit ork å kome seg ut når det er stummande mørkt.

Eg prøver å kome meg ut i frisk luft fleire gonger i veka. Dagslyset er det vanskleg å nå no når dagane er så korte.IMG_20141129_154810 (1)   P1080995
Bilde: Ole Morten og eg gjekk to flotte haudelyktturer nær Trondheim sentrum. Ladestien og Geitfjellet.

Det er ikkje kvar dag at haudet og tankane er på rett plass og slike dager  er det vanskeleg å kome seg ut i mørknet åleine. Kanskje er det fleire som har det på den måten?

Fremdeles er det utruleg flott å gå på tur i terrenget. Bruke stiane, dei gamle ferdselsvegane, løypetraseane og mindre trafikerte grusveier. Det er noke spessilet med å gå i terrenget. Det er ikkje det same å gå «gatelangs».P1080976Har du lyst til å bli med på haudelykt tur ein gong i veka?

Vi kan møtes og gå i ca 1-2 timer. Alt etter veir og føre.   Dette skal ikkje være noke treningsøkt. Men  ein går så ein held heten og har det kjekt. Og kanskje får ein gått ein plass som ein ikkje har gått i mørket.

Når eg går ut med eit slikt forslag må dei som vil være med akseptere at ein har forskjellige forutsetninger . Turane blir ikkje krevjande og ein venter på kvarandre.

BLIR DU MED?

Den Trondhjemske postvegen – Utvikfjellet

P1080789Ein ny del av den trondhjemske postvegen er utprøvd. Ein bit av trasèen som eg lenge har tenkt på at eg skulle utforske. Sjølv om vi no er langt ut i november komt så er det fremdeles snøfritt i terrenget og nydeleg å gå på tur.

Når ein søker på nettet  finn ein mykje informasjon om denne gamle historiske vegen som vart bygd for å få posten raskt fram mellom Bergen og Tronheim.

Ingemar Norstrand har skreve ei flott bok om postvegen . Her er mange fine bilder og kart.  Du finn boka her:Postvegen Bergen- Trondheim

Det var mange drakampar før det vart bestemt kor trasèen skulle gå. Men ved kongeleg resolusjon av 13 mai 1785 vart den indre trasèen valg framfor ei postrute nærare kysten.

Trasèen fortel om kor lite brukbar den gamle metoden med å bygge veg i rette linjer var. Frå toppen av Utvikfjellet går vegen rett ned mot Utvik. Det var tunge bakkar som hestane hadde store vanskar med. Den nye riksveien , som er lagt i store svinger, krysser postveien fem gongar.

Utgangspunket for turen min er Utvik. Her kom posten til kai etter å ha blitt rodd over Innvikfjorden fra Faleide. Og da gjekk ferda vidare opp bakkane mot Utvikfjellet.

Turen fra Utvik til Flølo er ca 11 kilometer.P1080758 Bilde: Her ser ein inn Innvikfjorden. Eit godt stykke å ro postruta til Faleide.P1080761P1080760Mange plasser er ikkje trasèen for postvegen lenger synleg. Om ein vil finne mest mulig av den lyt ein spørje kjentfolk i det aktuelle området. Fra Utviksentrum må ein gå litt mellom husa før ein finn trasèen. På bildet ser ein utgangspunktet der ein kjem inn på postvegen.  Stadvis er det godt skilta.
P1080763 Bilde: Her går det rett motebakka fra første skritt.
Ein går motebakka og gjennom eit par tun før ein kjem til riksvegen. Her i fra er postvegtrasèen  ikkje lenger synleg i terrenget så ein lyt følge riksvegen til Valakersvingen, vidare til neste høgresving og til Juliussvingen (ved Verlo, øverste garden før fjellet). Når ein no har passert Verlo og er komt forbi innmaka, kan ein velge å gå skogen rett opp for å kome innatt på riksvegen høgare oppe. Ein går da i eit granfelt, men det var ikkje problem å ta seg fram. Om ein ikkje vil gå i skogen, men vil følge riksvegen lenger, går ein forbi svingen der skogsvein går til setrane (ved bom). Vidar til ein kjem til Postvegskiltet. Her ifrå er det sammanhengande postvegtrasèe heilt til ein kjem opp på fjellet. Ei utviding på riksvegen gjer det også mulig å parkere bilen og ta utgangspunkt i turen her.P1080773P1080774   P1080776
Bilde: Trasèen er fin å gå på, brattare etter kvart.
P1080779
Bilde: Den brattaste delen av trasèen har fått ein del vannskade.P1080783Bilde: Trasèen viser godt i terrenget. Her med utsikt mot Innvikfjorden, Ulvedalsneset, Blakseter og Hildaneset.P1080787Bilde: Nesten på toppen….P1080790Bilde: Brekkestova på Brekka.

Brekkestova er ei gammal stove frå Bottolvbruket på Tistham. Stova vart flytta til Utvikfjellet i 1905. Tidlegare var det stemne to gonger om sommaren, med frammøte fra mange bygder. Stova ligg like ved postvegen.P1080797
Bilde: Fra Brekka og fram til skianlegget går ein i lysløypetrasèen.
P1080802  Bilde: Minnesmerke av Gabriel Reed.
Der er fleire kulturhistoriske «innslag» langs postvegen på Utvikfjellet.  Eit minnesmerke  over Gabriel Reed er reist på ein haug like ved riksvegen og skianlegget. Gabriel Reed var ein kjent spelemann og slåttekomponist. Han var også ein allsidig idrettsmann (skyting og skøyter). Reed vart tildelt Kongens fortjenestemedalje i gull.P1080804Bilde: Her ser ein skianlegget på Utvikfjellet.

For å kome til postvegtrasèen vidare til Breim går ein forbi skiheisane og vidare til parkeringsplass på venstre sida av riksvegen.
P1080805   P1080808
P1080809   P1080812
Bilde: Tydeleg trasèe i terrenget.
P1080815   P1080817
Bilde: Stille stille på historisk veg.
P1080819Bilde: Ein del vannskade.

Den dagen eg gjekk turen var det ein del vind.  Det susa og knaka godt i granene som stod langs med trasèen. Spennande og skummelt på same tid.
P1080820   P1080831
Bilde:Stein som endepåler for leda.
P1080822 Bilde: Flott utsikt mot Eggenibba.
Fra Utvik gjekk det bratt oppover, og fra fjellet og ned til Breim går det bratt unnabakke.  I 1866 tok diktaren og forfattaren Henrik Ibsen denne turen over Utvikfjellet. Ibsen skreiv om denne vegen: «Opstigningen kan være besværlig nok, men Nedstigningen paa den andre side (til Utvik) er dog verre. Angre touren vil man imidlertid ikke…..»

Når ein nærmer seg gardane på Breim så går postvegtrasèen delvis i beite og delvis på dyrka mark. Det er godt trakka og ein kan sjå at der er ein del som bruker trasèen til turveg. Vis respekt og lat att grinder og gå langs kanten av dyrka marka.
P1080826  Bilde: Her går trasèen langs dyrka mark.
Ved bebyggelsen er det skilta med postvegskilt i dei fleste kryss. Om ein er i stuss om veien, sjå om du ser lokale folk som kan geleide deg vidare.
P1080827
Etter å ha passert dette flotte kvernhuset, skal ein ta til venstre i neste kryss. Der er det ikkje skilt. Fortset så  bygdevegen til riksvegen.  Den krysser ein fort og fortset på bygdevegen til nytt postvegskilt. Der går det unnabakken forbi siste fjøsen og vidare nedover.
P1080828   P1080830
Det er ikkje alle deler av trasèen som er like mykje brukt. Men vegen ligg der.
P1080832   P1080834
Trasèen for den trondhjemske postvegen kjem ned til riksvegen på Flølo. P1080835Flott skilt som fortel om retninga dersom ein skal gå turen motsatt veg. I bakgrunnen ser ein fjellet Vora.P1080837

Ein finn kart med innteinka rute på ut.no: Den Trondhjemskepostvegen over Utvikfjellet

TA TUREN OG UTFORSKE DENNE HISTORISKE VEGTRASÈEN DER DEN SNOR SEG OVER FJELL OG GJENNOM DALER, SVINGER INNOM TUN OG GARDAR.

Maursetsetra, Markane

P1070520Maursetsetra er seter for gardane på Maurset og for ytre Hatledal. Den ligg høgt og fritt i lida over gardane.  Sela har i dei seinare åra blitt restaurerte.  Setredrifta var truleg slutt på i begynnelsen av 1960 åra.

Det er flott utsikt og ein ser vide. Markane il sitt skianlegg, Ullsheim, ser ein her midt i bildet.

Eg har tatt utgangspunkt for denne turen fra Ullsheim. Der er det gode parkeringsmoglegheiter.P1070488Bilde: Her ser ein Maursetsetra fra Ullsheim.

Det er tydeleg og god rås/sti til setra. Utgangspunktet er det same som for turen til Grendasetra. Gå over skistadion, tar av til venstre for brua på stadion, gå ned bakken og fortset  stien oppatt langs med linja. Gå på den flislagde traseen eit lite stykke. Ta til venster over ein haug og fortset  rett motebakka i stien/råsa rett under linja. Når ein kjem opp til Nordaelva går stien/råsa på austsida første stykket.
P1070490   P1070491
P1070492   P1070497P1070500Det er laga til god og stødig bru over elva. Når det er varm og fint veir er der fleire kulper i elva som er fine og utforske, og kansje kjøle seg ned i for dei minste.
P1070504   P1070505
Bilde: Stien/råsa er ikkje merka, men tydeleg i terrenget.P1070549Bilde:  Mange fine plasser å setje seg ned og kvile. Her er det berre fantasien som set grenser for aktivitet.P1070510P1070511P1070512  P1070508
Bilde: Utsikt mot Hornindalsvatnet.P1070518Bilde: Utsikt fra Maursetsetra og mot bygda. 

Turen fra Ullsheim til Maursetsetra er ca 2 kilometer.

Fra Maursetsetra er det ein fin tur å ta vidare opp bak sela og opp bakkane til ei fin bru som går over Nordaelva. Vidar til Grendasetra og nedatt til Ullsheim.
P1080694
Markane il har trimposter både på Maursetsetra og Grendasetra.

Kart over turen finn ein på ut.no: Maursetsetra

TA EIN SETRETUR OG NYT HAUSTVEIRET

Grendasetra, Markane

P1060926Grendasetra har vi både i Stryn og i Hornindal. Turen eg skal skrive om denne gangen er til Grendasetra i Markane i Stryn kommune.

På Grendasetra er der tre sel og to fjøser. Grendasetra er fra gamalt av setra til gardane Dybevoll (Jyvall), Fenn og Dalane. Selet som høyrde til Jyvall høyrer no til garden Svingeset.

Det er mange år sidan det har vore seterdrift på Grendasetra. Truleg var det slutt med det kring 1950.

Setreråsa slik den var tidlegare er no lite nytta. Med foltte parkeringsmuligheiter på Ullsheim er dette eit naturleg utgangspunkt for dei som vil ta ein tur til denne setra.P1080752                                       Eit gammalt bilde av livet på setra, budeier og husdyr.

P1080753 Min oldefar utanfor selet.
Setreråsa til Grendasetra gjekk fra gammalt av over dyrka marka på garden Jyvall, vidare over ei lita trebru ved løkjen, gjennom yste Holeledet og til Rjømesvadet.  Der gjekk råsa inn i eit granfelt og opp Loppesteinbakkane til Loppesteinen. Der var det det første kvilet på turen til setra. Vidare gjekk turen opp bakkane, forbi Brennevinskjelda og til Gamlesetra. Der var det andre kvilet. Her viser det fremdeles gamle rester etter husmurer. Siste etappen er opp dei bratte bakkane rett under setrekvia.

No er mykje av den gamle setreråsa blitt avskoren av løypetraseer og hyttefelt. Eg vil derfor ta utgangspunktet  fra Ullsheim på denne turen. På Ullsheim, det flotte skianlegget til Markane il, er det gode parkeringsmuligheiter og eit flott utgangspunkt.

Når ein står på Ullsheim og ser langs med lida, ser ein ialt tre setrar. Lengst mot venstre ser ein Øyesetra,  lenger inn mot elva ser ein Maursetsetra og eit stykke innafor elva ser ein Grendasetra.

Med utgangspunkt på Ullsheim er løypetraseen opp bakkane  eit flott alternativ. Gå over stadion, forbi brua og ned bakken. Ta av fra den asfalterte rulleskibana og gå over i løypetraseen. Følg den delvis på flis og delvis på asfalt til ein kjem til ein lunneplass.P1060904P1060906Her ved lunneplassen tek ein til venstre og går traseen vidare opp bakkane. Skilt fortel om andre turmål også.P1060908  P1060913P1060915Når ein har gått motebakka ei stund og opp Høgkleivbakkane, kjem ein til Gamlesetra. Her kan ein så vidt sjå gamle hustufter, så her har vore seter for lenge lenge sia. Dette var det andre kvilet på turen til setra når dei brukt setreråsa. Ein har fin utsikt mot Hornindalsvatnet, Glitreggja og gardane i Jutedalen.
P1060921  P1060922
Fra Gamlesetra kan ein velge om ein vil fortsetje i løypetraseen eller gå siste stykket i setreråsa. Eg anbefaler å ta råsa. Det er eit stykke historie og ein kan fundere på korleis dei strevde før i tida for å få melka fra setra og til gards morgen og kveld.
P1060924 Å gå i gamle setreråser er balsam for kropp og sjel.
Siste bakkane opp til setra er bratte, men tydeleg og god rås. Strevet betaler seg med ein fantastisk utsikt.P1060931P1060946 Sela på setra er fra venstre: Daleselet, Fænjaselet og Jyvallselet som no høyrer til Svingeset.P1060949Ein fantastisk utsikt. På bildet ser ein Grenda, skianlegget Ullsheim, Svingesetvatnet, Langesetvatnet, Skarsteinsfellet, Storlogpiken og Utvik.

VINTERTUR TIL SETRA

Turen til Grendasetra er også fin å ta ein vintersdag. TurløyperStryn har opparbeidt løypetrase fra Ullsheim og opp bakkane til Grendasetra. Ein kjem seg  også til Grendasetra via løypenettet som går til Holesetra og  vidare Panoramaløypa. Ein fantastisk tur som berre må anbefalast på det sterkaste. Berre å følge med på nettsidene til Turløyper Stryn for å finne  informasjon.

P1090280 P1090283P1090287

Når det er bart er det ein flott tur vidare, om ein vil ha ein rundtur,  å gå vidare til Maursetsetra. Gå da råsa rett ut forbi den største fjøsen. Råsa er stort sett tydeleg. Det er litt myrlendt terreng, men fint å kome seg fram. Der er fin bru over Noraelva.
P1080694 Fin og stødig bru over  Nordaelva.P1070519Bilde: Utsikt mot søraust fra Maursetsetra.

GOD TUR!

 

© 2024 nytnaturen.no

Tema av Anders NorénOpp ↑